ติ่งคุยกับติ่ง : Eak SummerSnow ผู้รวบตึงประวัติศาสตร์เจป็อปรุ่นเก๋า-กลาง-ใหม่
ตั้งแต่ช่วงโควิดมาเชื่อว่าหลายท่านน่าจะอยู่บ้าน ได้ดูซีรีส์หรือคลิปวิดีโอต่างๆ มากขึ้น อย่างผู้เขียนเองก็ดูยูทูบทั้งวี่ทั้งวันอยู่ช่วงหนึ่ง แล้ววันดีคืนดีคลิปประวัติวง X JAPAN ของช่อง Eak SummerSnow ก็เด้งขึ้นมา พอกดตามดูไปเรื่อยๆ พบว่านอกจากตัววงแล้ว เขายังทำคลิปประวัติของสมาชิกทุกคนอย่างละเอียดยิบ นอกจากนั้นยังมีคลิปเรื่องราวศิลปินญี่ปุ่นอื่นๆ อีกมากมาย ทั้งนักร้องซิตี้ป็อปรุ่นเก๋าจากยุค 70-80, ไอดอลสุดพีคยุค 90 อย่าง SPEED หรือ นามิเอะ อามุโระ ไปจนถึงศิลปินร่วมสมัยอย่าง RADWIMPS, King Gnu หรือ เคนชิ โยเนซึ
คอลัมน์ ‘ติ่งคุยกับติ่ง’ คราวนี้ จึงขอไปพูดคุยเม้ามอยกับ เอก-อนุสิกข์ ศิรินันท์ เจ้าของชาแนล Eak SummerSnow ผู้รวบตึงประวัติศาสตร์เจป็อป ทั้งรุ่นเก๋า-กลาง-ใหม่
จริงๆ เหมือนช่อง SummerSnow นี่มีมานานแล้วใช่มั้ยครับ แต่ว่าแต่ก่อนอาจจะไม่ได้อัพคลิปแบบต่อเนื่องเท่าไร
ใช่ครับ น่าจะตั้งแต่ปี 2010 คลิปแรกๆ น่าจะเป็นตอน Zard (ศิลปินเจป็อปหญิงชื่อดัง) เสียชีวิตครบรอบสามปี คืออัพเพลงเพื่อไว้อาลัยเขา แต่ก็ปล่อยร้างไป หลังจากนั้นเป็นคัฟเวอร์เพลงบ้าง ปีละ 1-2 คลิป มีได้แสนวิวล้านวิวบ้าง แต่ไม่ได้ทำต่อเนื่อง นอกจากนั้นก็มีคลิปตอนเดินทางไปญี่ปุ่น แต่เหมือนอัพไว้ดูเองมากกว่า กล้องสมัยนั้นคุณภาพยังไม่ค่อยดีด้วย
แล้วมาเริ่มทำคลิปเกี่ยวกับเจป็อปอย่างจริงจังได้ยังไงครับ
เพิ่งเริ่มช่วงโควิดนี่เองครับ เราเดินทางไม่ได้ ทำงานก็ Work from home ไหนๆ มีเวลาว่างก็น่าทำอะไรกับชาแนลที่ร้างๆ ซะหน่อย นั่งคิดว่าอะไรที่เราถนัด ทำอาหารก็ไม่เป็น ร้องเพลงเดี๋ยวนี้ก็ไม่ได้แล้วเพราะมีเรื่องลิขสิทธิ์ เลยคิดว่าน่าจะเป็น ‘การเล่าเรื่อง’ นี่แหละ เพราะในเพจตัวเองจะคอยเอาข่าวเกี่ยวกับประเทศญี่ปุ่นมาเล่า เลยคิดว่าตัวเองน่าจะมีสกิลตรงนี้
ส่วนคลิปแรกที่เป็นแนวเล่าเรื่องศิลปินญี่ปุ่นก็คือ Zard เช่นกัน เป็นครบรอบเสียชีวิต 13 ปีตอนปี 2020 ตอนทำไม่คิดว่าจะมีคนดูหรอก กระแสเจป็อปในบ้านเราก็ไม่ค่อยมี และ Zard เป็นศิลปินรุ่นเก่าด้วย แต่ปรากฏว่ามีคนดูมากกว่าที่คิด ทุกวันนี้ค้นคำว่า Zard ในกูเกิ้ล ก็จะมีคลิปนี้ขึ้นมา
จริงๆ ตอนนั้นยังไม่ได้คิดจะเอาเจป็อปมาเป็นคอนเทนต์หลักของช่อง เพราะถึงมันจะเป็นเรื่องที่เราถนัด แต่ปัจจุบันกระแสมันไม่ได้บูม เอาตรงๆ คือสู้เกาหลีไม่ได้ ทำเรื่องเจป็อปแล้วใครจะมาดูวะ เลยทำเรื่องอื่นไปเรื่อยเปื่อย จนมาถึงจุดเปลี่ยนคือคลิปเพลง Plastic Love มันคงเป็นหัวข้อที่น่าสนใจในช่วงนั้น อยู่ดีๆ เพลงซิตี้ป็อปก็กลับมาดัง ปรากฏว่าคนดูชอบ แม้ว่าคลิปจะยาวตั้ง 19 นาที (ปัจจุบันคลิปนี้มียอดวิวสองแสน) เริ่มมีคอมเมนต์ว่าทำไมไม่ทำเรื่องคนนั้นคนนี้บ้าง ซึ่งมันก็เป็นศิลปินที่เรารู้จักหรือฟังอยู่ทุกวัน แต่ไม่คิดว่ามีคนอื่นรู้จักด้วย เรียกได้ว่าคลิป Plastic Love คือจุดที่ทำให้หันมาทำคลิปเล่าเรื่องศิลปิน ไม่มีคนดูไม่เป็นไร อย่างน้อยมันก็เป็นเรื่องที่เราชอบ
คิดว่าจุดเด่นของชาแนลคุณเอกคือ มีทั้งเรื่องราวของศิลปินยุคใหม่และรุ่นเก๋า อยากให้เล่าถึงที่มาของเลือกการทำคอนเทนต์หน่อยครับ เช่นว่าเลือกแบบตามใจตัวเอง ดูเทรนด์ หรือตามรีเควสจากทางบ้าน
โดยหลักเลยจะเลือกจากที่ตัวเองชอบครับ เพราะเวลาพูดจะรู้สึกอินมากกว่า ซึ่งยุคของศิลปินที่ทำคลิปมากที่สุดก็น่าจะเป็นยุคปลาย 90 มาถึงต้น 00 แต่ด้วยงานที่ทำ มันทำให้เราต้องฟังเพลงที่หลากหลาย ยุคเก่าก็ฟัง ยุคใหม่ก็ฟัง บางทีอาจจะไม่อินมากแต่ก็รู้จัก เราเลยทำทั้งคลิปศิลปินรุ่นเก่าและรุ่นใหม่
จริงๆ แล้วจะชอบทำคลิปศิลปินยุคเก่ามากกว่า เพราะมันมีเรื่องให้เล่าเยอะ มันสุนกกว่า แต่อาจจะหาคนดูยากหน่อย พยายามดูรีเควสของคนดูเหมือนกัน ถ้ามันพอเป็นไปได้เราก็จะทำ ส่วนเรื่องเทรนด์แทบไม่ได้ดูเลยครับ เพราะเจป็อปมันไม่ได้เป็นเทรนด์อยู่แล้ว (หัวเราะ) ยกเว้นบางกรณี เช่น มีงานโอลิมปิกหรือข่าวเกี่ยวกับเทศกาล Summer Sonic
มาเรื่อง process การทำแต่ละคลิปบ้างครับ research นานมั้ย เยอะมั้ย แหล่งข้อมูลอ้างอิงจากไหน หาง่ายยากอย่างไร รวมถึงการเขียนสคริปต์ หารูปประกอบ หาคลิปประกอบ การอัดเสียง การตัดต่อ
อันที่จริงแล้วขั้นตอนที่นานที่สุดคือการคิดว่าสัปดาห์นี้เราจะทำเรื่องของใคร พอคิดออกก็จะเริ่มเข้าสู่การหาข้อมูล ซึ่งค่อนข้างหาเยอะอยู่ เพราะไม่อยากให้มันผิดพลาด คนส่วนใหญ่อาจจะหาข้อมูลจากวิกิพีเดีย แต่สำหรับผมใช้วิกิพิเดียน้อยมาก ข้อมูลมันค่อนข้างแกว่ง จะใช้เพื่อดูพวกประวัติผลงานเพลง ลำดับการออกเพลงมากกว่า ข้อมูลต่างๆ ส่วนใหญ่ผมจะแกะจากบทสัมภาษณ์ตามนิตยสาร (คุณเอกรู้ภาษาญี่ปุ่น) ศิลปินญี่ปุ่นเขาค่อนข้างพูดสิ่งที่อยากเปิดเผยลงในนิตยสาร ผมจะเน้นสิ่งที่ศิลปินเป็นคนพูดออกมาจริงๆ แต่ถ้าบางคนหรือบางวงเป็นพวกลึกลับ ไม่ค่อยเปิดเผยข้อมูล อาจจะมีพวกเสียงลือเสียงเล่าอ้าง เราก็จะย้ำในคลิปเสมอว่านี่คือข่าวลือ
ตัวสคริปต์จะเขียนเป็นหัวข้อ จะเขียนละเอียดเฉพาะพวกรายละเอียดวันเดือนปี เอาจริงแล้วงานที่ง่ายที่สุดคือช่วงอัดเสียง เพราะเราหาข้อมูลศิลปินมาเยอะ เราก็ซึมซับข้อมูลมา มีความอินกับศิลปินคนนั้น แต่สมัยทำคลิปแรกๆ เราจะมีพิมพ์โพยไว้ในคอมพ์แล้วเหลือบดูไปด้วย ก็มีคนดูเขาติติงมา ช่วงหลังเลยพยายามไม่ดูสคริปต์ คนดูจะได้ไม่รำคาญ
ส่วนเรื่องที่ต้องโชว์หน้าตัวเองในคลิป ก็เป็นเรื่องลิขสิทธิ์ เราไม่อยากไปละเมิด ไม่ว่าจะภาพ เพลงหรือวิดีโอ ประกอบ ผมค่อนข้างระวังพอสมควร จะใช้ลักษณะแบบ fair use แบบพอให้เห็นภาพ ดังนั้นที่ต้องเห็นหน้าผมเนี่ย เพราะมันเป็นอย่างเดียวที่ไม่ติดลิขสิทธิ์ ปัจจุบันก็ยังโดนด่าอยู่ ฉันอยากดูหน้า ทาคุยะ คิมุระ ไม่ได้อยากดูหน้าแก! (หัวเราะ)
ในส่วนของเนื้อหาประวัติศิลปิน มีโครงหลักๆ มั้ยครับว่า อยากเล่าถึงเขาหรือเธอในแง่ไหน goal ของเราคืออะไร และปฏิเสธไม่ได้ว่าศิลปินบางรายก็มีเรื่องราวแง่ลบ จะเลือกเล่าหรือไม่เล่าถึงอย่างไร
ผมคิดว่าช่วงก่อนที่เขาจะเป็นศิลปินดังได้เนี่ยเป็นช่วงที่น่าสนใจมากที่สุด เขาเติบโตมายังไง ตั้งวงมายังไง ทำไมจากวงธรรมดามันถึงดังขึ้นมาได้ ก็จะเน้นช่วงนี้ ส่วนเรื่องที่ว่าเขาออกผลงานอะไรมาบ้าง อาจจะไม่ได้เน้นมาก เพราะเป็นข้อมูลที่หาได้ง่าย ส่วนเรื่องแง่ลบของศิลปิน ผมก็ค่อนข้างพูดนะ ถ้ามันเป็นเรื่องจริง เป็นเรื่องที่เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเขา ผมเชื่อว่าไม่ว่าจะเป็นเรื่องดีหรือเรื่องร้ายมันก็ช่วยหล่อหลอมตัวเขาขึ้นมา คงไม่มีใครชีวิตขาวบริสุทธิ์ 100% คุณเองเคยผิดพลาด ผมเองก็เคย แต่ถ้าเป็นศิลปินเราอาจจะให้ดูว่าเขาผ่านความผิดพลาดนั้นมาได้อย่างไร หรือการก้าวผิดของเขามันสอนอะไรเราบ้าง
มาเรื่อง ‘คลิปที่สุด’ บ้างครับ ขอเริ่มจากคลิปที่ทำยากที่สุด
คลิปของโยชิกิ (X JAPAN) เพราะเป็นคลิปที่ต้องอ่านหนังสือเยอะมากเพื่อทำคลิปๆ เดียว อ่านภาษาญี่ปุ่นแล้ว ก็ต้องยังไปอ่านอันที่แปลภาษาอังกฤษเปรียบเทียบว่าเราเข้าใจถูกหรือเปล่า ใช้เวลาอ่านนานมาก คลิปยาว 52 นาที ใช้เวลาอัดก็ชั่วโมงสองชั่วโมง หมดพลังงานไปเยอะมาก
คลิปประทับใจที่สุด
ก็น่าจะคลิปมหากาพย์ประวัติศาสตร์วง X JAPAN และสมาชิกครบทุกคน ช่วงที่ทำซีรีส์นี้งานการอื่นแทบไม่เป็นอันทำเลย ตอนแรกไม่ได้คิดจะทำครบทุกคน จะทำแค่โยชิกิ โทชิ ฮิเดะ สามคนพอ แต่คนดูก็บอกว่าคุณทำแล้วก็ต้องไปให้สุด ต้องทำให้ครบทุกคน แต่พอเราทำครบมันก็เป็นความรู้สึกที่ดี รู้สึก complete
คลิปดราม่าที่สุด
มันเป็นเรื่องดราม่าที่ไม่น่าดราม่าเลยครับ เป็นคลิปที่งงที่สุดเลย คือเป็นคลิปที่ผมพาเพื่อนญี่ปุ่นไปกินอาหารไทย เราก็ให้อิสระเพื่อน อยากกินอะไรสั่งมาเต็มที่ เขาก็สั่งแกงเขียวหวาน ข้าวเหนียวส้มตำ มันดราม่าตรงที่เพื่อนกินแกงเขียวหวานกับข้าวเหนียว ซึ่งผมไม่ได้คิดอะไรเพราะผมเป็นคนเชียงใหม่ คนเชียงใหม่กินข้าวเหนียวได้กับทุกสิ่ง แต่คอมเมนต์ค่อนข้างแรง บอกว่านี่คือการทำลายวัฒนธรรมไทย โอเค เราก็ได้รู้ว่าในยูทูบมีคนแบบนี้ เรารับฟังเพื่อเอาไปปรับปรุง แต่คงไม่ได้เอามาใส่ใจมากจนมาทำร้ายเรา มันทำให้เราคิดได้ว่าเราคงใส่ใจหรือทำให้ทุกคนในโลกนี้ถูกใจไม่ได้
มองวงการเพลงญี่ปุ่นในปัจจุบันอย่างไรครับ เช่น จะมีข้อครหาต่างๆ ว่าสู้เกาหลีไม่ได้บ้าง, ไม่ค่อยเน้นขายตลาดอินเตอร์ ทำแบบฟังกันเองดูกันเองจนถูกแซวว่าเป็น ‘ประเทศเกาะ’, ไม่ได้ใช้เพลงหรือสื่อบันเทิงอื่นๆ เป็น soft power เท่าที่ควร
ก็...ไม่มีอะไรจะเถียงครับ ตามนั้นเลย (หัวเราะ) คือเขาเน้นตลาดในประเทศจริงๆ การจะติดตามได้คุณจะต้องมีความพยายาม คุณต้องสู้นะ กว่าจะปล่อยมิวสิกวิดีโอตัวเต็มก็ตลาดวายไปแล้ว (อธิบาย: สมัยก่อนเพลงญี่ปุ่นจะปล่อยเอ็มวีในยูทูบเป็น short version ส่วนเวอร์ชันเต็มจะต้องดูจากรายการโทรทัศน์หรือแผ่นดีวีดี แต่ปัจจุบันปล่อยตัวเต็มเป็นส่วนใหญ่แล้ว) สมัยก่อนมีเรื่องล็อคโซนอีก จะดูได้ต้องมุด VPN นั่นนี่ ผมว่ามันคงเป็น strategy ทางธุรกิจของเขาว่าอยากโกอินเตอร์จริงๆ มั้ย บางทีก็เหมือนอยากนะ ก้าวขามาก้าวนึงละ แล้วก็ชักขากลับ แต่เขาคงเชื่อว่าไม่ว่ามันจะยากลำบากแค่ไหน ถ้าเรารักจริง เราจะหาทางจนได้เอง
ส่วนเรื่อง soft power ของญี่ปุ่นผมว่ามี 2 อย่างที่เป็นจุดแข็งที่ไม่มีใครสามารถทำลายได้ หนึ่งคือวัฒนธรรม ไม่ว่าจะอาหาร สถานที่ท่องเที่ยว วัฒนธรรมพื้นถิ่นต่างๆ เขาอาจจะไม่ต้องจำเป็นใช้ละครโปรโมตอาหาร เพราะทุกคนรู้จักซูชิอยู่แล้ว อย่างที่สองคือพวกอนิเมะ มันไม่ต้องโปรโมตอะไรมากแล้ว เขาเชื่อว่าถ้าคนอยากดูก็ดูเอง แล้วพวกอนิเมะมันก็จะลากไปสู่เจป็อป เช่นทำให้รู้จักเพลงประกอบไปด้วย
บรรยากาศการฟังเพลงญี่ปุ่นของคนไทยยุคปัจจุบันเป็นอย่างไรบ้างครับ ปฏิเสธไม่ได้ว่า popular ไม่เท่าเกาหลี หรือคอนเสิร์ตศิลปินญี่ปุ่นในไทยก็น้อยมาก
ผมว่าปัจจุบันเพลงญี่ปุ่นในไทยมันเป็นเรื่องของความเฉพาะกลุ่มไปแล้ว แต่เวลาเราเห็นอีเวนต์งานญี่ปุ่นแบบพวก Japan Expo ปริมาณคนที่มารวมตัวกันมันก็เยอะเหมือนกันนะ เห็นแล้วก็รู้สึกดี หรือคลิปบางศิลปินที่เราทำไป เราไม่รู้ว่าจะมีคนรู้จักมั้ย แต่ก็มีคนมาคอมเมนต์ว่ารู้จักว่าชอบ โอเค เราอาจจะใช้คลิปของเราให้คนที่ชอบอะไรเหมือนกันหากันจนเจอ เป็นสิ่งที่ทำให้เรารู้สึกดีกับคลิปของตัวเอง
ถ้าให้เลือกแนะนำศิลปินญี่ปุ่นกับคนที่อยากลองฟังเพลงญี่ปุ่น จะเลือกใครดีครับ
ก็ต้องเป็น Zard แหละครับ เธอเป็นเหมือนอาจารย์ของผม เป็นคนที่ทำให้เกิดชาแนลขึ้นมาด้วย เธอเป็นศิลปินที่มีชื่อเสียงในยุค 90 จนถึง 00 เด็กรุ่นใหม่อาจจะไม่ได้รู้จักเธอมาก แต่ผมว่าเพลงของเขามันไม่ตกยุค มีเมโลดี้ที่ไพเราะ ฟังครั้งแรกก็สามารถชอบได้ทันที ศิลปินบางคนต้องฟังสองสามรอบถึงจะชอบ แต่ Zard คือฟังรอบแรกก็อินได้เลย มีความเป็นร็อคที่ฟังสบาย มีความเป็นอนิเมะอยู่หลายเพลง ไม่รู้จะฟังเพลงอะไรก็หยิบอัลบั้มรวมฮิตสักอันมาฟังก็น่าจะชอบได้
คำถามแฟนตาซีครับ สมมติว่าโลกนี้เกิดคำสาปว่าคุณสามารถฟังเพลงญี่ปุ่นได้เพลงเดียวเท่านั้น และต้องฟังเพลงนั้นไปตลอดชีวิต ห้ามฟังเพลงอื่น คุณเอกจะเลือกเพลงอะไรครับ
คำถามข้อนี้ยากมากเลยครับ แต่คิดถึงประสบการณ์ของตัวเอง เคยมีอยู่ครั้งนึงที่เดินจากชิบุย่าไปไกลมาก แล้วก็ฟังเพลงเดิมวนไปวนมาอยู่สองสามชั่วโมง นั่นคือ Tasogare ni My Lonely Heart ของ Zard ซึ่งเป็นเพลงเปิดในทุกคลิปของช่องผม เพลงนี้ขึ้นมาด้วยริฟฟ์กีต้าร์ ดูเหมือนจะเป็นร็อค แต่พอฟังต่อไปจะพบว่ามันเป็นเพลงสบายๆ เย็นๆ ท่อนฮุคก็มีเมโลดี้ที่สวย เป็นเพลงที่ฟังได้ตลอดเวลา ไม่ว่าเราจะรู้สึกเหงา เศร้า ต้องการคนปลอบใจ ถ้าจะเอาความคึกคักให้กำลังใจ เพลงนี้ก็มีบีตที่ดี โยกตามได้ เป็นเพลงที่ฟังได้ทุกช่วงอารมณ์ของชีวิต
อนาคตของชาแนลจะทำอะไรต่อครับ อย่างคลิปประวัติศิลปิน ยังเหลือวงให้ทำอีกเยอะมั้ย จะมีคลิปแนวอื่นมั้ย หรือโครงการอื่นๆ
คลิปประวัติศิลปินน่าจะทำได้เรื่อยๆ แหละครับ อย่างยุคเก่าอาจจะไล่ไปยุค 70 หรือ 80 ได้ ส่วนพวกยุคใหม่ก็มีศิลปินใหม่ๆ ศิลปินอินดี้อีกมากมาย และถ้าเดินทางไปญี่ปุ่นได้อีกเมื่อไร ก็อาจจะเป็นคลิปตามรอยบ้านเกิดศิลปิน เช่น ไปดูบ้านเกิดฮิเดะ หรือสถานที่ที่โยชิกิเติบโตมา ไปเมืองไหนมีศิลปินคนไหน เราก็ยกศิลปินคนนั้นขึ้นมาเป็นธีม นี่คือสิ่งที่คิดเอาไว้ครับ
ติดตาม Eak SummerSnow ได้ที่
https://www.youtube.com/c/EakSummerSnow
https://www.facebook.com/eaksummersnow
____________________
ผู้เขียน - คันฉัตร รังษีกาญจน์ส่อง
(Kanchat Rangseekansong)
เปิดโลกดนตรีและไอดอลกับคันฉัตร
