พระราชกรณียกิจ : ด้านการศึกษา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงตระหนักดีว่าการพัฒนาการศึกษาของเยาวชนนั้นเป็นพื้นฐานอันสำคัญของประเทศชาติจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานพระราชทรัพย์จัดตั้งมูลนิธิอานันทมหิดลให้เป็นทุนสำหรับการศึกษาในแขนงวิชาต่างๆเพื่อให้นักศึกษาได้มีทุนออกไปศึกษาหาความรู้ต่อในวิชาการชั้นสูงในประเทศต่างๆโดยไม่มีเงื่อนไขข้อผูกพันแต่ประการใดเพื่อที่จะได้นำความรู้นั้นๆกลับมาใช้พัฒนาประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าต่อไป

นอกเหนือไปจากนี้แล้วทรงมีพระราชดำริให้ดำเนินการจัดทำสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนขึ้นสารานุกรมชุดนี้มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากสารานุกรมชุดอื่นๆที่ได้เคยจัดพิมพ์มาแล้วกล่าวคือเป็นสารานุกรมอเนกประสงค์ที่บรรจุเรื่องราวต่างๆที่เป็นสาระไว้ครบทุกแขนงวิชาโดยจัดแบ่งเนื้อหาของแต่ละเรื่องออกเป็นสามระดับเพื่อที่จะให้เยาวชนแต่ละรุ่นตลอดจนผู้ใหญ่ที่มีความสนใจสามารถที่จะศึกษาค้นคว้าหาความรู้ได้ตามความเหมาะสมของพื้นฐานความรู้ของแต่ละคนโดยมีวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิในแต่ละสาขาวิชาการอุทิศเวลาและความรู้ เพื่อสนองพระราชดำริโดยร่วมกันเขียนเรื่องต่างๆ ขึ้น แบ่งออกเป็น 4 สาขาวิชาคือ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์

ทรงก่อตั้งกองทุนนวฤกษ์ในมูลนิธิช่วยนักเรียนที่ขาดแคลนในพระบรมราชูปถัมภ์เพื่อช่วยให้นักเรียนที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ได้มีโอกาสเข้ารับการศึกษาในระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษาทั้งยังพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นทุนริเริ่มในการก่อสร้างโรงเรียนตามวัดในชนบทสำหรับที่จะสงเคราะห์เด็กยากจนและกำพร้าให้ได้มีสถานที่สำหรับศึกษาเล่าเรียนโดยอาราธนาพระภิกษุเป็นครูสอนในวิชาสามัญต่างๆที่ไม่ได้ขัดต่อพระธรรมวินัยตลอดจนช่วยอบรมศีลธรรมแก่เด็กนักเรียนทั้งนี้เป็นพระราชประสงค์ที่จะให้เด็กนักเรียนได้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างศาสนากับการศึกษาควบคู่กันไปอันจะทำให้เยาวชนของชาตินอกจากจะมีความรู้ด้านวิชาการแล้วยังจะทำให้มีจิตใจที่ดีที่ตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรมเพื่อที่จะได้เป็นพลเมืองดีของประเทศชาติต่อไปในอนาคต

โรงเรียนร่มเกล้าก็เป็นสถานศึกษาในระดับมัธยมศึกษาในหลายจังหวัดที่เกิดขึ้นจากพระราชดำริที่จะให้ทหารออกไปปฏิบัติภารกิจในท้องที่ทุรกันดารได้ทำประโยชน์ต่อชุมชนและมีส่วนช่วยเหลือประชาชนในด้านการศึกษาตามโอกาสอันควรโดยพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ให้ทหารจัดสร้างโรงเรียนขึ้นในจังหวัดนครพนมจังหวัดสกลนคร จังหวัดนราธิวาส จังหวัดปราจีนบุรีและจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นต้นเพื่อช่วยบรรเทาปัญหาการขาดแคลนสถานศึกษาสำหรับเยาวชนและยังเป็นการส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างเจ้าหน้าที่ทหารที่ไปปฏิบัติภารกิจในพื้นที่นั้นๆกับราษฎรเจ้าของท้องที่อีกโสตหนึ่งด้วยซึ่งในการดำเนินงานจัดสร้างโรงเรียนทางฝ่ายทหารได้ติดต่อประสานงานกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองและฝ่ายศึกษาธิการเพื่อเลือกสถานที่ตั้งโรงเรียนที่เหมาะสมกับความจำเป็นที่สุดซึ่งปรากฏว่าราษฎรในท้องที่ที่มีการสร้างโรงเรียนได้พากันร่วมอุทิศแรงกายช่วยในการก่อสร้างตลอดจนอุทิศทุนทรัพย์สมทบเป็นทุนในการจัดซื้ออุปกรณ์ต่างๆที่จะนำไปใช้ในการก่อสร้างโรงเรียนเพื่อเป็นการโดยเสด็จพระราชกุศลด้วยและเมื่อการก่อสร้างโรงเรียนแล้วเสร็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดโรงเรียนเหล่านั้นพร้อมทั้งพระราชทานนามว่าโรงเรียนร่มเกล้าซึ่งในปัจจุบันมีทั้งโรงเรียนระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษา

เครดิตภาพ : สำนักพระราชวัง และ เพจเฟสบุ๊ค Information Division of OHM