หาดูยาก พิธีเลี้ยงผีบรรพบุรุษของล้านนา กุศโลบายวันรวมญาติและความสามัคคี

( 11 มิ.ย.61 )  ประเพณีเลี้ยง ผีปู่ ย่า ตา ยาย แบบโบราณล้านนา หรือการเลี้ยงผีประจำตระกูล หรือที่เรียกกันว่าผีบรรพบุรุษ ล่วงลับไปแล้ว  บรรดาลูกหลานก็จะสร้างหอไว้ทางเบื้องทิศหัวนอน หรือในสถานที่  ที่เห็นว่าสมควร บนหอจะมีหิ้งวางเครื่องบูชา เช่น พานดอกไม้ ธูปเทียน น้ำต้น (คนโท) วางเอาไว้ โดยจะมีดอกไม้ ธูปเทียน อาหาร หวานคาว บวงสรวงอัญเชิญดวงวิญญาณของพ่อแม่ ให้มาอยู่ในศาล เพื่อพิทักษ์รักษาลูกหลาน ตลอดจนเครือญาติจะต้องถือผีปู่ ย่า ตา ยาย อันเดียวกัน แต่ก็ห้ามแต่งงานในวงศ์ที่ถือผีอันเดียวกัน  

สำหรับวัตถุประสงค์ของการเลี้ยงผี ปู่ ย่า ตา ยาย  ทั้งนี้ก็เพื่อ เป็นที่พึ่งทางใจ เนื่องจากคนทางภาคเหนือชอบนับถือยกย่องญาติผู้ใหญ่ ในเมื่อญาติผู้ใหญ่ล่วงไปแล้วก็สร้างศาลเอาไว้เป็นตัวแทน เมื่อตนประสบปัญหาก็ไปกราบไหว้บอกกล่าวให้ช่วยเหลือ และเป็นการรวมญาติที่อยู่ห่างไกลกันได้มาพบปะซักถามสารทุกข์สุขดิบต่อกัน  เป็นการแนะนำผู้ที่มาเป็นเขยหรือสะใภ้ให้รู้จักญาติพี่น้องของกันและกัน

นายอินจันทร์ วาเพชร อายุ 69 ปี ประธานตระกูลเลี้ยงผีปู่ย่า กล่าวว่า การเลี้ยงผีหรือการเลี้ยงตามประเพณี จะเลี้ยงปีละครั้ง ของเลี้ยงหรือของบวงสรวง  ซึ่งแต่ละตระกูลก็ จะทำการเลี้ยงผีปู่ย่า แล้วแต่ฤกษ์ดีของแต่ละตระกูล  ซึ่งแต่ละปี ผีจะกินอะไรนั้น บางปีก็กินหมู บางปีก็กินเป็ดกินไก่ บางปีก็กินวัวกินควาย ส่วนสุรานั้น จะใช้ ตั้งแต่ 1-5 ขวด  ถ้าเลี้ยงตามปกติประเพณี  ก็จะเลี้ยงไก่ กับ หัวหมู และสุราเท่านั้น  ส่วนการกำหนดวัน เลี้ยง บางผีก็กำหนดไว้เลยว่า ขึ้นหรือแรมกี่ค่ำ เพื่อให้เครือญาติที่อยู่ห่างไกลจะได้เดินทางมาร่วม เป็นการชุมนุมพวกพ้องญาติให้เกิดความสามัคคีกันในหมู่เครือญาติด้วย