ก.ต่างประเทศใกล้คลอด "พาสปอร์ต 10 ปี" แจงดราม่าลดคุณภาพเล่มสมุด

กระทรวงต่างประเทศออกโรงชี้แจง กรณีพาสปอร์ตเล่มใหม่ เล็งให้เลือกระยะเวลา 5 ปี หรือ 10 ปี พร้อมปัดข่าวลือลดคุณภาพเล่มสมุดหนังสือเดินทาง ทำเสี่ยงไม่ผ่าน ตม.

กระทรวงการต่างประเทศ ได้ออกข่าวสารนิเทศชี้แจงเกี่ยวกับข่าวลือต่างๆ ในเรื่องหนังสือเดินทาง (พาสปอร์ต) รุ่นใหม่ โดยระบุว่า นายธานี ทองภักดี รองปลัดกระทรวงการต่างประเทศ ได้ชี้แจงข้อเท็จจริงกรณีที่มีการเผยแพร่ข่าวอ้างว่า กระทรวงฯ เตรียมลดคุณลักษณะการรักษาความปลอดภัยของเล่มหนังสือเดินทางเพื่อให้ราคาต่ำลงและอาจถูกปฏิเสธเข้าเมืองได้ โดยยืนยันว่า ในส่วนของกระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง กระทรวงฯ ให้ความสำคัญกับการดำเนินการที่โปร่งใสและตรวจสอบได้ในทุกขั้นตอน

โดยโครงการจ้างผลิตหนังสือเดินทางอิเล็กทรอนิกส์ ระยะที่ 3 เป็นโครงการที่ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการกำกับการจัดซื้อจัดจ้าง (Superboard) อีกทั้งเป็นโครงการที่เข้าร่วมข้อตกลงคุณธรรม ซึ่งมีผู้สังเกตการณ์อิสระจากองค์กรต่อต้านคอร์รัปชั่นประเทศไทย เข้าร่วมด้วยในทุกขั้นตอน ตลอดจนมีการแต่งตั้งบุคลากรผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานภายนอกเป็นกรรมการในคณะกรรมการทุกชุดด้วยเช่นกัน

การพิจารณาข้อเสนอสำหรับโครงการจ้างผลิตหนังสือเดินทางครั้งนี้ใช้เกณฑ์การประเมิน price performance ซึ่งได้กำหนดสัดส่วนคะแนนด้านราคาไว้ที่ร้อยละ 40 และคะแนนด้านประสิทธิภาพไว้ที่ร้อยละ 60 ผู้ชนะจึงอาจไม่ใช่ผู้ที่เสนอราคาต่ำสุด แต่ต้องเป็นผู้ยื่นข้อเสนอที่ได้คะแนนราคา-ประสิทธิภาพรวมสูงสุด ดังนั้น การที่กล่าวอ้างว่าโครงการนี้ขาดความโปร่งใสและมุ่งลดราคาหาผู้ชนะประมูล จึงคลาดเคลื่อนต่อความเป็นจริง

ทางกระทรวงฯ ได้ให้ความสำคัญกับคุณลักษณะความปลอดภัยของหนังสือเดินทางมาโดยตลอด และโดยเฉพาะอย่างยิ่งหนังสือเดินทางรุ่นใหม่ที่ได้เพิ่มการจัดเก็บข้อมูลชีวมาตรเพิ่มขึ้นจากเดิมโดยจะมีการจัดเก็บม่านตา (iris) เพิ่มขึ้นจากการจัดเก็บเพียงใบหน้าและลายนิ้วมือ ซึ่งข้อมูลชีวมาตรดังกล่าวเป็นคุณลักษณะความปลอดภัยสำคัญสูงสุดในการป้องกันการปลอมแปลงหนังสือเดินทาง ทั้งนี้ ผู้ชนะประกวดราคาได้คะแนนในส่วนของเกณฑ์ประสิทธิภาพด้านคุณลักษณะความปลอดภัยสูงเป็นลำดับแรก

สำหรับหนังสือเดินทางรุ่นใหม่ของไทย มีมาตรฐานสูงกว่าที่ ICAO กำหนด และมีคุณลักษณะความปลอดภัยมากกว่าที่กำหนดไว้ใน TOR โครงการระยะที่ 2 ข้อกล่าวอ้างว่าได้มีการลดสเปกความปลอดภัยของหนังสือเดินทางจึงไม่เป็นความจริง ทั้งนี้ ขอเรียนว่า TOR ของโครงการนี้ได้กำหนดคุณลักษณะให้เปิดกว้างรับเทคโนโลยีต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีที่ใช้อยู่เดิม หรือเทคโนโลยีใหม่ แต่ที่สำคัญรูปแบบด้านความปลอดภัยต้องเทียบเท่าหรือดีกว่าที่กำหนดไว้ในระยะที่ 2

ทั้งนี้ หนังสือเดินทางไทยในปัจจุบันใช้เทคโนโลยี Image Perforation มาตั้งแต่ปี 2556 ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่มีการใช้มานานกว่า 20 ปีแล้ว และในช่วงระยะเวลาดังกล่าวได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ ขึ้นมาที่สมควรได้รับการพิจารณาด้วย โดยปัจจุบันมีหลายประเทศหันมาใช้เทคโนโลยี Window Lock ที่ผู้ยื่นข้อเสนอที่ชนะการประมูลครั้งนี้จะนำมาใช้ในการสร้างภาพเสมือนจริงด้วยเลเซอร์แล้ว เช่น ฟินแลนด์ และ สิงคโปร์ เป็นต้น

นอกจากนี้ ในการดำเนินโครงการจ้างผลิตหนังสือเดินทางอิเล็กทรอนิกส์ ระยะที่ 3 ทางกระทรวงฯ ได้มุ่งเน้นการปรับปรุงการให้บริการและคุณลักษณะของหนังสือเดินทางให้ดียิ่งขึ้นเพื่อความสะดวก รวดเร็ว และความปลอดภัยของประชาชน อาทิ การเปิดสำนักงานหนังสือเดินทางชั่วคราวในต่างจังหวัดมากขึ้น การปรับปรุงกระบวนการในการรับคำร้องจะใช้เวลาไม่เกิน 12 นาทีจากไม่เกิน 20 นาทีในปัจจุบัน และผู้ที่ต้องการทำหนังสือเดินทางที่บรรลุนิติภาวะแล้วสามารถเลือกได้ว่าจะทำหนังสือเดินทางอายุใช้งาน 5 ปี หรือ 10 ปี เป็นต้น