เปิดความหมายตำแหน่ง "เจ้าคุณพระ" มีการสถาปนาครั้งแรกเมื่อปี 2464

(28 ก.ค.) หนังสือ คำราชาศัพท์ ฉบับเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 9) ในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554 ให้ความหมายไว้ว่า เจ้าคุณพระ – ภรรยาของพระมหากษัตริย์ ที่มิได้เป็นเจ้านาย ซึ่งมีลูกชายหรือลูกสาว

ด้าน เพจเฟซบุ๊ก คําไทย ได้อธิบายความหมายของตำแหน่ง เจ้าคุณพระ (Royal Noble Consort) คือตำแหน่งพระสนมเอกขั้นหนึ่ง สูงกว่าตำแหน่งเจ้าคุณจอมมารดา และเจ้าจอมมารดา

สำหรับตำแหน่ง เจ้าคุณพระ เป็นตำแหน่งที่มีสถาปนาครั้งแรกเมื่อปี 2464 หรือเมื่อ 98 ปีก่อน โดยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ทรงสถาปนาเกียรติยศ เจ้าคุณจอมมารดาแพ พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และทำหน้าที่เป็นผู้เบิกพระโอษฐ์พระราชโอรสและพระราชธิดาในรัชกาลที่ 5 ขึ้นเป็นเจ้าคุณชั้นพิเศษ ให้ออกนามว่า "เจ้าคุณพระประยุรวงศ์" 

นิทรรศการพลังแผ่นดิน อัศจรรย์งานศิลป์แผ่นดินสยามเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ (เจ้าคุณจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 5)

ลำดับพระภรรยาเจ้า

1. พระอัครมเหสี
สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
สมเด็จพระบรมราชินี
สมเด็จพระราชินี
สมเด็จพระบรมราชเทวี
สมเด็จพระอัครราชเทวี

2. พระมเหสี
พระนางเจ้า พระวรราชเทวี

3.พระราชเทวี
พระนางเจ้า พระราชเทวี

4.พระนางเธอ

5.พระอรรคชายาเธอ

6.พระราชชายา
พระวรราชชายา
พระราชชายา

7.พระสนมเอก
เจ้าคุณพระ
เจ้าคุณจอมมารดา
เจ้าจอมพระ

8.พระสนม
เจ้าจอมมารดา
เจ้าจอม
จอมมารดา

 

การใช้คำต่อ เจ้าคุณพระ 

การใช้คำต่อเจ้าคุณพระนั้นไม่ต้องใช้คำราชาศัพท์

• แทนท่านเจ้าคุณ - "ท่านเจ้าคุณ"
• บุรุษแทนตนเอง - "กระผม" /ลงท้าย ครับผม
• สตรีแทนตนเอง - "ดิฉัน" / ลงท้าย ค่ะ