นโยบายจีนเดียวคืออะไร ไต้หวันเป็นประเทศหรือเป็นส่วนหนึ่งของจีน

12 เม.ย. 63 (16:09 น.) พิมพ์

แชร์เรื่องนี้

แชร์เรื่องนี้Line Twitter Facebook

การปะทะฝีปากกันของผู้ใช้อินเทอร์เน็ตชาวไทยและชาวจีนตลอดคืนวันเสาร์ (11 เม.ย.) เรื่อยมาถึงเช้าวันอาทิตย์ (12 เม.ย.) ที่เริ่มต้นจากการโพสต์ในโซเชียลมีเดียของแฟนสาวนักแสดงหนุ่มดาวรุ่ง ไบร์ท-วชิรวิญช์ ชีวอารี ในที่สุดก็ลุกลามเป็นการถกเถียงกันว่าไต้หวันเป็นประเทศ หรือเป็นส่วนหนึ่งของจีนกันแน่

อ่านเพิ่มเติม สนั่นเอเชีย! ชาวเน็ตไทย-จีน ปะทะฝีปาก ปมร้อน IG-ทวิตเตอร์ แฟนสาวไบร์ท วชิรวิชญ์

ความสับสนนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในโลกออนไลน์เท่านั้น แต่ยังมีผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั่วโลกอีกด้วย ซึ่งทั้งหมดนี้ต่างเกี่ยวข้องกับ "นโยบายจีนเดียว" หรือ One China Policy ในภาษาอังกฤษ

นโยบายจีนเดียว มีที่มาสืบย้อนกลับไปหลังจากกลุ่มชาตินิยม (ก๊กมินตั๋ง) ที่นำโดยจอมพลเจียง ไค-เช็ก ล้มล้างการปกครองระบอบกษัตริย์ลง และสถาปนาประเทศใหม่ที่ชื่อว่า "สาธารณรัฐจีน" ขึ้นมา ระหว่างนั้นประชาชนจำนวนมาก ที่เป็นเกษตรกร ก็ยังไม่พอใจการบริหารงานของรัฐบาลในหลายเรื่อง ทั้งปัญหาเศรษฐกิจ ปากท้อง และการเอื้อประโยชน์ต่อกลุ่มทุนใหญ่ ทำให้ประชาชนจำนวนไม่น้อยหันไปสนับสนุนกลุ่มแนวคิดคอมมิวนิสต์ และเกิดการต่อสู้กันเป็นสงครามกลางเมืองเมื่อปี 2489-2492

แม้กลุ่มจีนคอมมิวนิสต์จะได้ครอบครองแผ่นดินใหญ่ และสถาปนา "สาธารณรัฐประชาชนจีน" ขึ้นมา กลุ่มชาตินิยมก็ยังไม่ยอมแพ้ และยึดเอาเกาะฟอร์โมซา ทางตะวันออกของประเทศ เป็นสถานที่ตั้งหลักของรัฐบาลพลัดถิ่น ซึ่งทัั้งสาธารณรัฐประชาชนจีน และสาธารณรัฐจีน ต่างก็อ้างว่าตนคือรัฐบาลที่แท้จริงของ "จีน" เรื่อยมา

มีเขา ต้องไม่มีฉัน! ความสัมพันธ์ที่ต้องเลือก

เหตุนี้ทำให้รัฐบาลต่างประเทศต้องเลือกว่าจะมีความสัมพันธ์กับจีนใดกันแน่ และแน่นอนว่าในยุคแรกมีเพียงประเทศที่ปกครองด้วยระบอบสังคมนิยมและเผด็จการเท่านั้นที่เลือกมีความสัมพันธ์กับสาธารณรัฐประชาชนจีน หรือจีนแผ่นดินใหญ่ ในทางกลับกันประเทศจำนวนมาก ที่นำโดย สหรัฐ ต่างรับรองว่าสาธารณรัฐจีน หรือ ไต้หวัน เป็นจีนที่แท้จริง ซึ่งไทยก็เลือกแนวทางนี้ด้วย

จุดเปลี่ยนเกิดขึ้นของเรื่องนี้ เกิดขึ้นเมื่อเกิดสงครามเวียดนามและสหรัฐมีแนวโน้มว่าจะแพ้ จึงหันไปสานสัมพันธ์กับจีนแผ่นดินใหญ่มากขึ้น เพราะเห็นว่าแม้จะปกครองด้วยระบอบสังคมนิยมเหมือนกัน แต่เวียดนามเหนือ ที่สหภาพโซเวียตสนับสนุน และจีนในขณะนั้นกำลังมีความขัดแย้งกัน สหรัฐจึงเล็งเห็นโอกาสในการถอนตัวจากสงครามเวียดนามโดยให้จีนรับช่วงต่อ แต่ก็ต้องแลกกับการจบสัมพันธ์ทางการทูตกับไต้หวัน

เมื่อสหรัฐในฐานะที่เป็นประเทศมหาอำนาจยักษ์ใหญ่ "ย้ายค่าย" แล้ว ประเทศอื่นๆ ที่เป็นพันธมิตร รวมถึงไทย จึงตัดสินใจตามเมื่อวันที่ 1 ก.ค. 2518 ในยุค ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช สถานทูตไต้หวันในไทยเป็นอันต้องปิดตัวลง และแปลงรูปเป็นเพียงองค์กร ที่ทำหน้าที่แทนสถานทูต ที่มีชื่อเรียกในยุคหลังว่า "สำนักงานเศรษฐกิจและวัฒนธรรมไทเป" เพื่อดำเนินความสัมพันธ์แบบไม่เป็นทางการระหว่างกันต่อไป

อย่างไรก็ตาม นโยบายจีนเดียวทำให้ไทยรับรองว่าจีนแผ่นดินใหญ่คือจีนที่แท้จริง และไต้หวันเป็นเพียงส่วนหนึ่งของจีน แม้คนจำนวนมากรับรู้ว่า ไต้หวันมีระบอบการปกครองที่แยกจากจีน มีสกุลเงินของตัวเอง มีนโยบายต่างๆ ของตัวเอง ที่จีนเข้ามาแทรกแซงไม่ได้ ก็ตาม เพราะฉะนั้นคำตอบว่าไต้หวันเป็นประเทศหรือไม่ จึงมีการเมืองระหว่างประเทศเข้ามาเกี่ยวข้องอย่างแน่นอน

ส่วนทั้งโลกนั้น เมื่อวันที่ 12 เม.ย. 2563 เหลือเพียง 15 ประเทศที่รับรองไต้หวันว่าเป็นจีนที่แท้จริง ได้แก่

กัวเตมาลา
เซนต์คิตส์และเนวิส
เซนต์ลูเซีย
เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์
ตูวาลู
นครรัฐวาติกัน
นาอูรู
นิการากัว
เบลีซ
ปารากวัย
ปาเลา
หมู่เกาะมาร์แชล
เอสวาตินี
ฮอนดูรัส
เฮติ

ขณะเดียวกันประเทศที่รองรับจีนแผ่นดินใหญ่ ก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ มาอยู่ที่ 180 ประเทศ

ไม่รามือแม้เผชิญไวรัสโคโรนา

นโยบายการเมืองนี้ยังส่งผลให้ไต้หวันถูกกีดกันจากการเป็นสมาชิกในองค์กรระดับโลก ไม่ว่าจะเป็น องค์การสหประชาชาติ (ยูเอ็น) เท่ากับว่าไต้หวันก็ไม่ได้เป็นสมาชิกขององค์การอนามัยโลก (ดับเบิลยูเอชโอ) ซึ่งเป็นหน่วยงานในสังกัดของยูเอ็น ไปด้วย

เมื่อการระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 มาถึง ไต้หวันก็เขียนอีเมลเตือนองค์การอนามัยโลกไปว่า เกิดการแพร่ระบาดของโรคปอดอักเสบจากคนสู่คนในเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย์ ของจีน ตั้งแต่วันที่ 31 ธ.ค. 2562 แต่องค์การอนามัยโลก ที่มีนายเตดรอส อะดานอม เกเบรเยซุส เป็นผู้นำ ก็ไม่สนใจคำเตือนดังกล่าว

เมื่อสถานการณ์แย่ลงเรื่อยๆ องค์การอนามัยโลกก็จะการประชุมวิชาการเกี่ยวกับวิธีการรับมือและระดมองค์ความรู้เกี่ยวกับไวรัสโคโรนาที่สำนักงานใหญ่ในเมืองเจนีวา ของสวิตเซอร์แลนด์ เมื่อต้นเดือน ก.พ. โดยเชิญนักวิชาการจากไต้หวัน ที่รับมือกับการแพร่ระบาดของโรคได้ดี มาร่วมสนทนาผ่านวิดีโอภายใต้ชื่อ "ไทเป" แต่หลังจากนั้นนายเกิ๋ง ส่วง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน ก็แถลงวิจารณ์องค์การอนามัยโลก ที่ให้ตัวแทนจากไต้หวันเข้าร่วมการประชุมครั้งนี้

องค์การอนามัยโลกยังได้รับเสียงวิจารณ์จาก นายอะโสะ ทาโร รองนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ว่าเหตุใดจึงไม่ยอมให้ไต้หวันเป็นสมาชิก เพื่อให้ทุกฝ่ายได้ทำงานร่วมกัน หรือเป็นเพราะองค์การอนามัยโลกเกรงกลัวอิทธิพลของจีนกันแน่

ไม่ใช่แค่นั้น นายโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีสหรัฐก็วิจารณ์องค์การอนามัยโลกว่าตกอยู่ใต้อิทธิพลของจีน ตั้งแต่การกดดันให้จีนเปิดเผยข้อมูลตัวเลขการระบาดที่แท้จริงไม่ได้ จนทำให้ระบาดไปทั่วโลก หรือการเปลี่ยนชื่อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 จากเดิมที่เรียกว่าโรคปอดอักเสบอู่ฮั่น ทั้งยังขู่ว่าจะลดเงินที่สหรัฐมอบให้ด้วย