โรคระบาดป้องกันได้ ด้วยการ “หยุดตัดไม้ทำลายป่า”

โรคซาร์ส อีโบลา และโควิด-19 ล้วนแล้วแต่เป็นเชื้อไวรัสที่ก่อให้เกิดโรคระบาดไปทั่วโลก นับตั้งแต่ปี 2002 สิ่งที่คล้ายคลึงกันของทั้ง 3 โรคข้างต้น คือต้นกำเนิดที่มาจากสัตว์ป่าในเขตร้อน ก่อนจะแพร่ระบาดมาสู่มนุษย์

3 ใน 4 ของเชื้อโรคที่ระบาดมาสู่มนุษย์ มีต้นกำเนิดจากสัตว์ และส่วนใหญ่เป็นสัตว์ป่า ที่ถูกมนุษย์ทำลายป่าไม้ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของพวกมัน เพื่อทำการเกษตร รวมทั้งผลิตเชื้อเพลิงชีวภาพ ทำเหมือง และเป็นที่อยู่อาศัย ยิ่งมนุษย์ทำลายป่าไม้มากเท่าไร มนุษย์ก็มีแนวโน้มที่จะสัมผัสกับสัตว์ป่าที่มีเชื้อโรคบางชนิดในร่างกายและอาจทำให้มนุษย์เสียชีวิตได้มากขึ้น ขณะที่การจำกัดพื้นที่ของสัตว์ป่าให้มีบริเวณที่แคบลง ก็จะส่งผลให้เกิดการข้ามสายพันธุ์ของเชื้อโรค และกลายเป็นโรคกำเนิดใหม่ขึ้นมา ยิ่งไปกว่านั้น การแผ้วถางป่ายังทำให้ความหลากหลายทางชีวภาพลดลง ขณะที่สายพันธุ์สัตว์ป่าที่ยังมีชีวิตอยู่ก็จะมีแนวโน้มที่ก่อให้เกิดโรคติดต่อที่จะระบาดมาสู่มนุษย์ได้ และปัจจัยเหล่านี้นี่เองที่จะนำไปสู่โรคติดต่อในสัตว์ที่มาสู่คนที่เพิ่มขึ้น

การหยุดตัดไม้ทำลายป่าไม่เพียงจะช่วยลดจำนวนของโรคระบาดที่จะเกิดขึ้นใหม่เท่านั้น แต่ยังจำกัดการแพร่ระบาดของโรคร้ายแรงอีกมากมายที่มาจากสัตว์ในป่าฝน เช่น โรคไข้ซิกา โรคสมองอักเสบนิปาห์ โรคไข้มาลาเรีย และอหิวาตกโรค การศึกษาในปี 2019 พบว่า การตัดไม้ทำลายป่าที่เพิ่มมากขึ้นกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ ส่งผลให้อัตราการเกิดโรคมาลาเรียสูงขึ้น 3.3 เปอร์เซ็นต์ หรือจะมีผู้ป่วยมากกว่า 7.4 ล้านคนทั่วโลก ทว่า แม้โลกจะพบเจอกับภัยพิบัติมากมาย การตัดไม้ทำลายป่าก็ยังเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ปี 2016 มีพื้นที่ป่ากว่า 28 ล้านเฮกเตอร์ถูกทำลายทุกปี และยังไม่มีสัญญาณว่าจะลดน้อยลง

สังคมสามารถช่วยลดอัตราการทำลายป่าลงได้ เช่น ลดการบริโภคเนื้อ ซึ่งช่วยลดความต้องการผลผลิตทางการเกษตรและปศุสัตว์ กินอาหารแปรรูปให้น้อยลง ก็จะช่วยลดการใช้น้ำมันปาล์ม ซึ่งเพาะปลูกในพื้นที่ที่ได้จากตัดต้นไม้ในป่าฝนเขตร้อน เป็นต้น นอกจากนี้ ความต้องการพื้นที่อยู่อาศัยจะลดลง หากการเพิ่มขึ้นของประชากรมีอัตราที่ลดน้อยลง และจะเกิดขึ้นได้ในประเทศที่ให้โอกาสผู้หญิงได้รับการศึกษา และสถานะทางสังคมเทียบเท่าผู้ชาย ขณะเดียวกันก็สามารถเข้าถึงการคุมกำเนิดได้ง่าย ในเวลาเดียวกัน รัฐบาลในประเทศต่าง ๆ ควรประกาศห้ามการค้าสัตว์ป่ทุกชนิดและทุกรูปแบบ เพราะในตลาดซื้อขายสัตว์ป่ามีแนวโน้มที่จะก่อให้เกิดโรคติดต่อจากสัตว์สู่มนุษย์ เช่นเดียวกับการตรวจสอบฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ที่สภาพความเป็นอยู่ของสัตว์แออัดและไม่มีสุขอนามัยที่ได้มาตรฐาน