ศาลญี่ปุ่นพิพากษา คำสั่งห้ามการสมรสของคนเพศเดียวกัน ไม่ละเมิดรัฐธรรมนูญ

ศาลเขตของนครโอซากามีคำพิพากษาออกมาเมื่อวานนี้ (21 มิ.ย.) ว่า คำสั่งห้ามการแต่งงานของคนเพศเดียวกันของรัฐบาลกรุงโตเกียวนั้นไม่ได้ละเมิดรัฐธรรมนูญ และปฏิเสธข้อเรียกร้องค่าชดเชยของคู่สมรสเพศเดียวกัน 3 คู่ที่ระบุว่า สิทธิในการเป็นคู่ชีวิตและความเสมอภาคของตนถูกละเมิดไป

คำพิพากษาล่าสุดล่าสุดนี้ เป็นคำตัดสินที่ 2 เกี่ยวกับกรณีสิทธิการสมรสของคนเพศเดียวกันในญี่ปุ่น และแสดงจุดยืนไม่เห็นด้วยกับคำพิพากษาของศาลเขตของนครซัปโปโรที่ออกมาเมื่อปีที่แล้วและชี้ว่า คำสั่งห้ามคนเพศเดียวกันสมรสนั้นละเมิดรัฐธรรมนูญ

นอกจากนี้ คำตัดสินของศาลเขตนครโอซากานี้ยังแสดงให้เห็นถึงการแตกแยกทางความคิดเกี่ยวกับเรื่องสิทธิของกลุ่มเพศทางเลือก (LGBTQIA+) ในญี่ปุ่น ซึ่งเป็นสมาชิกประเทศเดียวในกลุ่มประเทศอุตสาหกรรมชั้นนำ 7 ประเทศ หรือ จี-7 ที่ยังไม่ยอมรับการแต่งงานของคนเพศเดียวกัน

คำตัดสินล่าสุดนี้ยังรวมความถึงการปฏิเสธข้อเรียกร้องเงินชดเชยมูลค่า 1,000,000 เยน (ราว 257,000 บาท) เป็นค่าเสียหายจากการที่ถูกเลือกปฏิบัติที่โจทก์ทั้ง 3 คู่ประสบมา

ทั้งนี้ โจทก์ทั้งหมด ซึ่งประกอบด้วย คู่รักชาย 2 คู่และคู่รักหญิง 1 คู่ เป็นเพียงส่วนหนึ่งของคู่รักเพศเดียวกันจำนวน 14 คู่ที่ยื่นเรื่องฟ้องรัฐบาลใน 5 เมืองใหญ่ของญี่ปุ่น อันได้แก่ ซัปโปโร โตเกียว นาโกยา ฟุกุโอกะ และโอซากา ตั้งแต่เมื่อปี ค.ศ. 2019 ว่า ตนถูกละเมิดสิทธิในการใช้ชีวิตคู่และความเสมอภาค ทั้งหมดระบุว่า ตนถูกเลือกปฏิบัติโดยผิดกฎหมาย จากการถูกลิดรอนสิทธิประโยชน์ทางกฎหมายและเศรษฐกิจแบบเดียวกับที่คู่สมรสต่างเพศได้รับจากการแต่งงาน

แรงสนับสนุนประเด็นความหลากหลายทางเพศในญี่ปุ่นนั้นมีพัฒนาการอย่างช้าๆ แต่กรณีของการปกป้องคุ้มครองทางกฎหมายสำหรับกลุ่มเพศทางเลือก (LGBTQIA+) นั้นยังถือว่าอยู่ในระดับต่ำมาก และสมาชิกชุมชนนี้ยังถูกเลือกปฏิบัติในโรงเรียน ที่ทำงาน และแม้แต่ที่บ้าน จนทำให้หลายคนต้องหลบซ่อนตัวตน

กลุ่มพิทักษ์สิทธิทั้งหลายพยายามผลักดันให้มีการออกกฎหมายความเท่าเทียมกันมาตั้งแต่ก่อนการจัดการแข่งขันโอลิมปิกฤดูร้อนที่กรุงโตเกียวเป็นเจ้าภาพ เมื่อประชาคมโลกกำลังให้ความสนใจญี่ปุ่นเป็นพิเศษอยู่ แต่ความพยายามดังกล่าวก็ถูกพรรคการเมืองรัฐบาลที่เป็นฝ่ายอนุรักษนิยมคว่ำไปในที่สุด

ในส่วนของคำพิพากษาครั้งล่าสุดนั้น ศาลระบุว่า เสรีภาพในการสมรสตามรัฐธรรมนูญปี ค.ศ. 1947 นั้น หมายถึง การเป็นคู่ชีวิตระหว่างชายและหญิงเท่านั้น ดังนั้น การสั่งห้ามการสมรสระหว่างคนเพศเดียวกันจึงไม่ถือเป็นการละเมิดรัฐธรรมนูญ แต่ศาลก็เรียกร้องให้รัฐสภาเร่งหาวิธีปกป้องคู่ชีวิตที่เป็นเพศเดียวกัน ซึ่งรวมถึงการทำให้การสมรสดังกล่าวเป็นเรื่องถูกกฎหมายด้วย

ภายใต้กฎปัจจุบัน คู่สมรสเพศเดียวกันในญี่ปุ่นไม่สามารถรับสืบทอดมรดกของอีกฝ่ายได้ และไม่มีสิทธิในการเป็นผู้ปกครองบุตรของอีกฝ่าย ทั้งยังมีกรณีที่ถูกปฏิเสธการเช่าอพาร์ทเมนท์ร่วมกัน หรือไม่ให้เข้าเยี่ยมอีกฝ่ายในขณะเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล หรือการใช้บริการต่างๆ ที่คู่สมรสทั่วไปมีสิทธิเลือกใช้ด้วย