ออกกำลังกายหนัก-ฝึกหนักเกิน เสี่ยงตาย! หมอเตือนระวังภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย

หมอเตือนระวังภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย เพราะออกกำลังกายหนัก-ฝึกหนักเกิน ยกเคส นักศึกษาวิชาทหาร และนักกีฬามาราธอน

กรณีมีรายงาน นักศึกษาวิชาทหาร ในพื้นที่ จ.นราธิวาส ถูกฝึกหนัก และถูกทำโทษท่ามกลางอากาศร้อน ส่งผลให้เกิดอาการป่วยกว่า 20 ราย ในจำนวนนี้ป่วยหนักถึงขั้นต้องฟอกไต 6 คน โดยแพทย์ที่ทำการรักษาระบุว่าเกิดภาวะกล้ามเนื้อสลาย ไตวายเฉียบพลัน

ด้าน รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒโพสต์ข้อความในแฟนเพจ "หมอหมู วีระศักดิ์" รแจ้งเตือนภาวะกล้ามเนื้อสลาย รวมถึงข้อสังเกตเมื่อเกิดอาการดังกล่าวระบุว่า "ออกกำลังหนักเกิน ฝึกหนักเกิน เสี่ยงตาย!"

เมื่อหลายปีก่อน ผมได้มีโอกาสตรวจพิสูจน์ผู้เสียชีวิตรายหนึ่ง เป็นชาย อายุ 36 ปี ซึ่งเสียชีวิตอย่างกะทันหันขณะทำกิจกรรมออกกำลังกาย โดยประวัติเป็นคนที่สุขภาพแข็งแรงดีมาดีตลอดไม่มีโรคประจำตัว แต่เป็นคนที่ชอบเล่นกีฬาเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิ่งมาราธอน และปั่นจักรยานทางไกล ในช่วงก่อนเสียชีวิตหลายวัน ผู้ตายฝึกหนักเพื่อเตรียมลงแข่งทั้งที่มีอาการบาดเจ็บที่กล้ามเนื้อขา

เมื่อทำการผ่าชันสูตร ก็พบว่าไม่สามารถที่จะระบุสาเหตุการเสียชีวิตในเบื้องต้นได้ เนื่องจากอวัยวะต่างๆ ไม่มีความผิดปกติเพียงพอที่จะเป็นสาเหตุของการเสียชีวิต

แต่ด้วยผมสงสัยว่าผู้เสียชีวิตรายนี้น่าจะเสียชีวิตด้วยภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (จากประวัติ) จึงปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ และก็มีคำแนะนำให้ตรวจหา myoglobin จากเลือดและปัสสาวะของผู้เสียชีวิต
สุดท้ายจึงสามารถสรุปได้ว่า ผู้เสียชีวิตรายนี้ เสียชีวิตจาก ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย โดยมีหลักฐานการตรวจพบ myoglobin และ ท่อไตถูกทำลายเฉียบพลัน (acute tubular necrosis) จากการดูเนื้อเยื่อไตด้วยกล้องจุลทรรศน์

ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (Rhabdomyolysis) เป็นภาวะอันตรายที่มาจากการที่กล้ามเนื้อลายส่วนที่เสียหายสลายตัว แล้วปล่อยสารที่อยู่ภายในเซลล์เข้าสู่กระแสเลือดจนอาจทำให้ไตวายได้ สาเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อลายสลายอาจเกิดขึ้นได้เมื่อออกกำลังกายหนักมากเกินไป หรือนานเกินไป และอาจมีความเสี่ยงต่อภาวะนี้มากขึ้นหากมีปัจจัยอื่นๆ เพิ่มเติม เช่น ออกกำลังกายในที่ที่อุณหภูมิร้อนจัด หรือร่างกายอยู่ในภาวะขาดน้ำ ดื่มน้ำไม่เพียงพอ

สัญญาณอันตราย อาการของภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย
1) ปวดกล้ามเนื้อบริเวณที่ออกกำลังกายมากผิดปกติ
2) มีไข้ ซึม สับสน
3) ปัสสาวะสีเข้มขึ้นมาจนเป็นสีแดงอมน้ำตาล

หากมีความผิดปกติทางร่างกายในลักษณะดังที่กล่าวมานี้ ควรรีบพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงโดยเร็ว เพราะหากล่าช้าอาจทำให้เกิดภาวะไตวาย และอาจเสียชีวิตได้
วิธีป้องกันภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย
1) ไม่ออกกำลังกายนาน หรือมากเกินไป
2) ดื่มน้ำให้เพียงพอ