"แพลงก์ตอนบลูม" คืออะไร สาเหตุเกิดจากอะไร หรือเป็นคำเตือนมนุษย์ทำลายธรรมชาติ รอวันถูกเอาคืน

แพลงก์ตอนบลูม (Plankton Bloom) ที่ทำให้น้ำทะเลกลายเป็นสีเขียว ที่มักพบเห็นได้ในพื้นที่ชายฝั่ง ไม่เพียงแต่เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้ตามปกติเท่านั้น แต่การที่เกิดบ่อยครั้งขึ้นตลอดหลายปีที่ผ่านมา อาจเป็นสัญญาณจากธรรมชาติว่าโลกกำลังเกิดการเปลี่ยนแปลง ที่อาจนำมาสู่ภัยต่อมนุษย์ก็ได้ แล้วปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นจากอะไรได้บ้าง

แพลงก์ตอนบลูมคืออะไร

แพลงก์ตอนบลูม (Plankton Bloom) คือ ปรากฏการณ์ที่แพลงก์ตอนบางชนิดเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างผิดปกติจนทำให้น้ำทะเลมีสีสันผิดไปจากปกติ แพลงก์ตอนเป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่อาศัยอยู่ในน้ำ ทั้งน้ำทะเลและน้ำจืด แพลงก์ตอนแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ แพลงก์ตอนพืช ที่สร้างอาหารด้วยกระบวนการสังเคราะห์แสง และแพลงก์ตอนสัตว์ ซึ่งกินแพลงก์ตอนพืชหรือแพลงก์ตอนสัตว์ด้วยกันเป็นอาหาร

แพลงก์ตอนบลูม สาเหตุเกิดจากอะไร

แพลงก์ตอนบลูม เกิดมาจากหลายปัจจัย ดังนี้

• สารอาหารในทะเลเข้มข้น
  แพลงก์ตอนพืช (ไฟโตแพลงก์ตอน) เป็นสิ่งมีชีวิต ดังนั้นก็ต้องการสารอาหารเพื่อใช้ในการเจริญเติบโต เช่น ไนโตรเจน และฟอสฟอรัสส ดังนั้นเมื่อมีสารอาหารเหล่านี้อยู่ในน้ำทะเลเป็นปริมาณมาก แพลงก์ตอนพืชจะขยายพันธุ์ได้เร็ว ทำให้เกิดมีจำนวนมหาศาลจนเข้มข้นกลายเป็นสีเขียวหรือสีต่างๆ ตามชนิดของแพลงก์ตอนพืชเหล่านั้น
  
  
• แสงแดดจัด
  นอกจากสารอาหาร แพลงก์ตอนพืชยังต้องการแสงแดดเพื่อใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง (ไฟโตซินเธไซซ์) ดังนั้นการเกิดขึ้นเป็นปริมาณมหาศาล (การบลูม) ก็จะเกิดขึ้นได้ในบริเวณน้ำตื้น ที่มีแสงส่องถึง ได้มากกว่าบริเวณน้ำลึก
  
  
• อากาศร้อน
  แพลงก์ตอนพืชยังชอบอากาศที่อบอุ่นมากกว่าบริเวณอื่นที่อากาศเย็น จึงไม่แปลกใจเลยที่จะพบปรากฏการณ์แพลงก์ตอนบลูมในเดือนที่มีอากาศร้อน
  
  
• การไหลของกระแสน้ำ
  สิ่งนี้ยังช่วยให้สารอาหารต่างๆ ในท้องทะเลเข้ากับแสงแดดในกระแสน้ำ ซึ่งยิ่งส่งผลให้แพลงก์ตอนพืชเติบโตเร็ว แต่น้ำนิ่งก็เกิดแพลงก์ตอนบลูมได้ ถ้าหากมีสารอาหารเพียงพอ
  
  
• สภาพอากาศที่เอื้ออำนวย
  พายุก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ช่วยให้เกิดแพลงก์ตอนบลูม เพราะช่วยปั่นกระแสน้ำและน้ำสารอาหารขึ้นมาสู่ผิวน้ำ
  
  
• น้ำมือมนุษย์
  แม้ทะเลจะกว้างใหญ่ แต่มนุษย์อย่างเราก็ทำให้เกิดปรากฏการณ์นี้ได้ด้วยการปล่อยสารอาหารลงสู่ทะเล เช่น
  • น้ำปนเปื้อนปุ๋ย
  • น้ำเสียและสิ่งปฏิกูล
  • น้ำฝนตามท่อที่ชะล้างดินและสารอาหารหลังฝนตกหนัก

Sanook Regionalน้ำทะเลเขียวจากปรากฏการณ์แพลงก์ตอนบลูม ที่ชายหาดบนเกาะล้าน เมืองพัทยา จ.ชลบุรี เมื่อวันที่ 21 ส.ค. 2566

ผลเสียของแพลงก์ตอนบลูม

แม้การเกิดขึ้นอย่างมหาศาลของแพลงก์ตอนพืชทุกชนิดจะไม่ได้เป็นอันตราย แต่บางชนิดถ้าหากเกิดการบลูมแล้วก็จะผลิตสารพิษออกมาทำร้ายทั้งมนุษย์ สัตว์ และสิ่งแวดล้อม และอาจส่งผลกระทบได้ดังนี้

• ผสเสียต่อสุขภาพมนุษย์
  สารพิษที่แพลงก์ตอนบลูมออกมาอาจทำให้ผู้ที่อยู่ใกล้น้ำเกิดผื่นคันที่ผิวหนัง ปัญหาทางเดินหายใจ และอาจทำให้ผู้ที่สัมผัสกับน้ำในบริเวณดังกล่าวเสียชีวิตได้
  
  
• ผลเสียต่อสุขภาพสัตว์
  สารพิษจากแพลงก์ตอนบลูม ทำให้ปลา สัตว์น้ำที่มีแปลก และสัตว์น้ำชนิดอื่นๆ ตายได้
  
  
• ผลเสียต่อระบบนิเวศ
  หากมนุษย์และสัตว์น้ำตาก็อาจส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อาหาร และอาจทำลายระบบนิเวศใต้ท้องทะเลในที่สุด

นอกจากผลเสียต่อสุขภาพคน สัตว์ และระบบนิเวศแล้ว การที่เกิดแพลงก์ตอนบลูมถี่ขึ้นในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ก็ชี้ได้ว่าอุณหภูมิของน้ำทะเลกำลังเพิ่มขึ้นและสภาพอากาศกำลังปั่นป่วนจากภาวะโลกร้อน การเกิดแพลงก์ตอนบลูมก็ชี้ได้ว่าธรรมชาติกำลังเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งอาจส่งผลเสียต่อภาคการเกษตร ซึ่งเป็นแหล่งผลิตอาหารของมนุษย์

Sanook Regionalน้ำทะเลชายหาดเกาะล้าน เมืองพัทยา จ.ชลบุรี กลายเป็นสีเขียว เมื่อวันที่ 21 ส.ค. 2566 จากปรากฏการณ์แพลงก์ตอนบลูมแนวทางควบคุมแพลงก์ตอนบลูม

อย่างไรก็ตาม แพลงก์ตอนบลูม ก็มีวิธีการป้องกันหรือควบคุมไม่ให้เกิดขึ้นถี่เกินไปหลายวิธี เช่น

• ลดการปล่อยสารอาหารลงสู่ทะเล
  วิธีนี้ทำได้โดยการลดการใช้ปุ๋ยหรือพื้นที่เกษตร บำบัดน้ำเสียให้ถูกต้อง และการจัดการน้ำฝนที่ตกลงมา
  
  
• ให้ความรู้ต่อสาธารณชน
  ทุกคนควรตระหนักรู้ถึงอันตรายต่อสุขภาพที่เกิดจากแพลงก์ตอนบลูม และวิธีการปกป้องตัวเองและครอบครัว
  
  
• เฝ้าระวังคุณภาพน้ำ
  การเฝ้าระวังคุณภาพน้ำอย่างสม่ำเสมอช่วยให้ทราบว่ามีปัญหาใดที่จะเกิดขึ้นได้ เพื่อจะได้ลงมือป้องกันไม่ให้เกิดแพลงก์ตอนบลูม
  
  
• วิจัยเพื่อหาเทคโนโลยีใหม่
  ขณะนี้นักวิทยาศาสตร์กำลังหาเทคโนโลยีใหม่ๆ ในการควบคุมผลเสียจากแพลงก์ตอนบลูม เช่น การใช้แบคทีเรียในการลดสารพิษจากแพลงก์ตอนสายพันธุ์อันตราย