“กำนัน” มีหน้าที่อะไร แตกต่างจาก “ผู้ใหญ่บ้าน” อย่างไร

ข่าวของ “กำนันนก” ได้สร้างความสะเทือนใจให้กับคนในสังคมไทยเป็นอย่างมาก จนหลายคนถึงกับตั้งคำถามถึงอำนาจและบารมีของคนที่ทำหน้าที่ “กำนัน” เลยไปจนถึงประเด็นว่าจริงๆ แล้วกำนันมีบทบาทหน้าที่อะไร และแตกต่างจาก “ผู้ใหญ่บ้าน” อย่างไรบ้าง Sanook สรุปบทบาทหน้าที่และความแตกต่างระหว่าง “กำนัน” และ “ผู้ใหญ่บ้าน” มาฝากทุกคน 

• ข่าวใหญ่! กำนันสั่งมือปืนรัว 7 นัดฆ่า "สารวัตร" เคืองชวนมากินข้าว แต่ไม่ช่วยโยกย้ายพรรคพวก
• กำนันนกนครปฐม คือใคร หลังมีข่าวพัวพันฆ่าสารวัตรทางหลวง

กำนัน vs ผู้ใหญ่บ้าน

กำนันและผู้ใหญ่บ้าน มีความแตกต่าง และมีหน้าที่ต่างกัน ดังต่อไปนี้ 

ผู้ใหญ่บ้าน มาจากการเลือกตั้ง โดยนายอำเภอจะเป็นผู้จัดการเลือกตั้ง และให้ประชาชนในหมู่บ้านนั้น ๆ เลือกผู้ใหญ่บ้านของตัวเอง โดยผู้ใหญ่บ้านก็จะทำหน้าที่ดูแลปกครองราษฎรในเขตหมู่บ้านของตัวเอง ปฏิบัติตามคำสั่งกำนันและนายอำเภอ รายงานเหตุการณ์ในหมู่บ้าน รับเรื่องร้องทุกข์ของชาวบ้าน

กำนัน มาจากการประชุมและลงมติของผู้ใหญ่บ้าน คือให้ผู้ใหญ่บ้านของแต่ละหมู่บ้านเลือกผู้ใหญ่บ้านกันเองขึ้นมาเป็นกำนัน โดยใช้คำแนนเสียงข้างมากเป็นตัวตัดสิน กำนันทำหน้าที่เหมือนผู้ใหญ่บ้าน แต่เป็นผู้นำระดับตำบล ซึ่งทำหน้าที่ดูแลผู้ใหญ่บ้านของทุกหมู่บ้านในตำบล และทำงานร่วมกับนายอำเภอเพื่อดูแลสาธารณประโยชน์ในตำบลของตัวเอง 

หน้าที่ของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน

บทบาทของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน เป็นไปตาม พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. 2457 และตามกฎหมายอื่น ๆ ที่จำแนกบทบาทของกำนันและผู้ใหญ่บ้านเป็น 6 บทบาท ได้แก่

1. ด้านการปกครองและรักษาความสงบเรียบร้อย
2. ด้านการพัฒนาและส่งเสริมอาชีพ
3. ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
4. ด้านการทะเบียนต่าง ๆ
5. ด้านการป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน
6. ด้านอื่น ๆ เช่น ตรวจตราดูแลที่ดินของรัฐ ช่วยเหลือทางราชการดูแลรักษาราชพัสดุ เป็นต้น 

เงินเดือนของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน

ล่าสุด ราชกิจจานุเบกษา ได้เผยเพร่ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ปรับขึ้นเงินเดือนกำนันและผู้ใหญ่บ้าน เพิ่มขึ้นอีกคนละ 2,000 บาท โดยจะมีผลตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2566 นี้เป็นต้นไป ซึ่งการปรับอัตราเงินตอบแทนกำนันและผู้ใหญ่บ้าน แบบปรับฐานในครั้งนี้ จะทำให้กำนันและผู้ใหญ่บ้านได้เงินเดือน ดังนี้ 

• กำนัน กำลังคน 7,036 อัตรา ได้เงินตอบแทนขั้นต่ำ 12,000 บาท/เดือน
• ผู้ใหญ่บ้าน กำลังคน 67,673 อัตรา ได้เงินตอบแทนขั้นต่ำ 10,000 บาท/เดือน 

อ่านเพิ่มเติม: ขึ้นเงินเดือนกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เพิ่มอีกคนละ 2,000 บาท ได้รับเงินวันไหน