อองรี เดอโลเนย์ : บิดาแห่งฟุตบอลยูโร ที่ไม่มีโอกาสได้ดูผลงานของตัวเอง

ทุกความสำเร็จบนโลกมนุษย์ย่อมมีผู้ให้กำเนิด เช่นเดียวกับ ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป หรือ ฟุตบอลยูโร ซึ่งเริ่มต้นจากมันสมองของชาวฝรั่งเศสคนหนึ่ง

ชายผู้นั้นคือ อองรี เดอโลเนย์ บุคคลสำคัญของวงการฟุตบอลยุโรป จากการดำรงตำแหน่งเลขาธิการคนแรกของ UEFA ที่มีความตั้งใจจะผลักดันทัวร์นาเมนต์ลูกหนังแห่งยุโรปให้เกิดขึ้น ก่อนที่ฟุตบอลโลกครั้งแรกจะเริ่มจัดการแข่งขันเสียด้วยซ้ำ

แต่กว่าความฝันของเขาจะเป็นจริง แฟนบอลทั่วยุโรปต้องรอถึงปี 1960 ซึ่งเวลานั้น เดอโลเนย์ ได้เสียชีวิตไปแล้วหลายปี ผู้ให้กำเนิดฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป จึงไม่มีโอกาสได้เห็นผลงานของเขาด้วยตาตัวเอง

 

แต่ไม่ว่าอย่างไร แนวคิดอันล้ำค่าของเขาก็กลายเป็นมรดกอันยิ่งใหญ่ของวงการฟุตบอล เรื่องราวของ อองรี เดอโลเนย์ จึงควรหยิบยกมาพูดถึงอีกครั้ง ก่อนการแข่งขัน ยูโร 2020 จะเริ่มต้นขึ้น

อองรี เดอโลเนย์ เกิดเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 1883 ที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ครอบครัวของเขาเป็นครอบครัวชนชั้นกลางที่มีฐานะค่อนข้างดี เดอโลเนย์จึงเป็นวัยรุ่นกลุ่มแรก ๆ ในกรุงปารีส ที่มีโอกาสทำความรู้จักกับกีฬาฟุตบอล และได้เดินทางไปชมเกมนัดชิงชนะเลิศ ฟุตบอลเอฟเอ คัพ ระหว่าง เชฟฟิลด์ ยูไนเต็ด และ เซาธ์แฮมป์ตัน ในปี 1902 ท่ามกลางผู้ชมมากกว่า 7 หมื่นคน

ภาพความประทับใจจากอังกฤษ ทำให้เดอโลเนย์ต้องการพัฒนาวงการฟุตบอลในบ้านเกิด ที่ทำให้เขารับทำหน้าที่แทบทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับเกมลูกหนัง ไม่ว่าจะเป็น นักเตะ, ผู้ตัดสิน หรือประธานสโมสร โดยมีอิทธิพลอย่างมากกับสโมสร Étoile des Deux Lacs สโมสรฟุตบอลเก่าแก่ในกรุงปารีส ที่เดอโลเนย์เคยเป็นนักเตะ ก่อนรับบทบาทประธานสโมสร ในช่วงปี 1907 ถึง 1912

อย่างไรก็ตาม ความฝันสูงสุดของเดโลเนย์ คือการสร้างทัวร์นาเมนต์ฟุตบอลถ้วยของฝรั่งเศส ที่ยิ่งใหญ่ไม่แพ้เอฟเอ คัพ และเขาทำมันได้สำเร็จในปี 1917 จากการถือกำเนิดของรายการ "กุป เดอ ฟรองซ์" (Coupe de France) หรือ เฟรนช์ คัพ ซึ่งเป็นการแข่งขันเก่าแก่ที่สุดของประเทศ

 

ความสำเร็จในการผลักดันทัวร์นาเมนต์ กุป เดอ ฟรองซ์ ส่งผลให้เดอโลเนย์เข้ารับตำแหน่งเลขาธิการสหพันธ์ฟุตบอลฝรั่งเศส (FFF) ที่ก่อตั้งขึ้นในปี 1919 ซึ่งเขากลายเป็นหัวหอกหลักของการพัฒนาฟุตบอลในชาติ เนื่องจาก จูลส์ ริเมต์ ประธานสหพันธ์ฟุตบอลฝรั่งเศส กำลังวุ่นวายกับหน้าที่ของเขาในการบริหารสหพันธ์ฟุตบอลระหว่างประเทศ หรือ FIFA

เดอโลเนย์พยายามหลีกเลี่ยงที่จะเกี่ยวข้องกับองค์กรฟุตบอลนานาชาติ แต่ท้ายที่สุด เขาก็เข้ามาเป็นสมาชิกบอร์ดบริหารของ FIFA ในฐานะผู้แทนของสหพันธ์ฟุตบอลฝรั่งเศส ตั้งแต่ปี 1924 จนถึงปี 1928 ทำให้เดอโลเนย์มีส่วนในการสร้างสรรค์ทัวร์นาเมนต์ลูกหนังที่ยิ่งใหญ่ที่สุดตลอดกาล อย่าง ฟุตบอลโลก ซึ่งเริ่มแข่งขันครั้งแรกในปี 1930

ฟุตบอลโลก ไม่ใช่ทัวร์นาเมนต์เดียวที่เดอโลเนย์ผลักดันให้เกิดขึ้น แต่ยังรวมถึง "ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป" หรือ ทัวร์นาเมนต์ที่แข่งขันกันเองเฉพาะกลุ่มประเทศในยุโรป โดยเดอโลเนย์เสนอไอเดียนี้ไว้ตั้งแต่ปี 1927 แต่ไม่มีใครตอบรับแนวคิดของเขา เพราะ FIFA กำลังวุ่นวายอยู่กับการจัดฟุตบอลโลกครั้งแรก แถมองค์กรส่วนกลางซึ่งทำหน้าที่ดูแลการแข่งขันฟุตบอลในยุโรปก็ยังไม่มี

กว่าสหพันธ์ฟุตบอลยุโรป หรือ UEFA จะก่อตั้งขึ้น เวลาก็ได้ล่วงเลยมาถึงปี 1954 ซึ่ง อองรี เดอโลเนย์ เข้ามารับตำแหน่งเลขาธิการสหพันธ์เป็นคนแรก แต่ยังไม่ทันที่เขาจะได้ทำอะไร เดอโลเนย์ก็จากไปอย่างกะทันหันในปี 1955 เนื่องจากโรคประจำตัว เขาจึงไม่มีโอกาสเห็นความฝันของเขากลายเป็นจริง ในขณะที่ยังมีลมหายใจ

 

อย่างไรก็ดี ไอเดียของเดอโลเนย์ได้รับการสานต่อโดยลูกชายของเขา ปิแอร์ เดอโลเนย์ ผู้ขึ้นเป็นเลขาธิการ UEFA คนที่สองหลังจากที่คุณพ่อเสียชีวิต จนในที่สุด ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป จึงเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาเมื่อปี 1958 ก่อนจัดการแข่งขันครั้งแรกในปี 1960 โดยมีประเทศฝรั่งเศสเป็นเจ้าภาพ โดยใช้ชื่อว่า ยูโรเปี้ยน เนชั่นส์ คัพ ก่อนเปลี่ยนเป็น ฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป ตั้งแต่ปี 1968

เพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ก่อตั้ง ถ้วยรางวัลของฟุตบอลยูโรจึงมีชื่อว่า "อองรี เดอโลเนย์ โทรฟี่" และยังคงใช้ชื่อนี้มาจนถึงปัจจุบัน แม้จะมีการสร้างถ้วยรางวัลรูปแบบใหม่ ตั้งแต่ปี 2008

นี่คือเรื่องราวของ อองรี เดอโลเนย์ ผู้ให้กำเนิดฟุตบอลชิงแชมป์แห่งชาติยุโรป ที่แม้จะไม่มีโอกาสชมการแข่งขันรายการนี้สักครั้ง แต่ชื่อของเขาจะอยู่คู่กับฟุตบอลยูโร ตราบนานเท่านาน