เที่ยวสวนผลไม้ที่ 'โครงการหลวง'

เพราะประพาสต้นบนดอยจึงนำมาสู่กำเนิดโครงการหลวงเมื่อ 43 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันโครงการหลวงได้มีการวิจัยพืชพันธุ์ที่หลากหลายสร้างอาชีพแก่ชาวเขา นอกเหนือจากผัก และดอกไม้เมืองหนาวแล้ว พืชสำคัญชนิดหนึ่งที่ส่งเสริม คือ ผลไม้ นอกจากจะปลูกเพื่อเพิ่มปริมาณป่าไม้ในประเทศแล้ว ยังถือเป็นป่ากินได้ คือ ผลผลิตสามารถนำไปใช้ประโยชน์และสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรอีกทางหนึ่ง

ฤดูกาลของผลไม้โครงการหลวงนับ จากสตรอเบอรี่โดยเฉพาะพันธุ์พระราชทาน 80 ที่มีรสชาติหวาน อร่อยและมีกลิ่นหอม เป็นผลไม้ที่ให้ผลผลิตในช่วงฤดูหนาวซึ่งได้รับความนิยม ชื่นชอบกันในกลุ่มของผู้บริโภคชาวไทย โดยเก็บเกี่ยวออกผลตั้งแต่ช่วงปลายเดือนพฤศจิกายนถึงต้นมีนาคม ยังมีผลไม้อื่นๆ ที่ทยอยออกผลในช่วงฤดูร้อนจนถึงต้นฤดูฝนผลไม้ที่จะแนะนำชนิดแรกคือ พี้ช หรือท้อ ซึ่งถูกยกให้เป็นราชินีของผลไม้เมืองหนาว จะออกผลให้เก็บเกี่ยว ในช่วงปลายเดือนมีนาคมถึงเมษายน พื้นที่โครงการหลวงที่ส่งเสริมปลูก ได้แก่ สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์ และศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง ผลของพี้ชมีลักษณะค่อนข้างกลม เนื้อแน่น เมื่อสุกจะมีสีเหลืองทั้งผล สามารถใช้แปรรูปได้ดี เช่น ทำพี้ชลอยแก้ว ขนมเค้ก คุกกี้ น้ำผลไม้ หรือใช้ทำอาหาร เป็นต้น รสชาติ หวานอมเปรี้ยว สามารถทานสดได้ ให้คุณค่าวิตามมิน A มีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ ในความเชื่อของชาวจีน พี้ช เป็นสัญลักษณ์ของการมีอายุยืนยาว และเกี่ยวข้องกับการกับการป้องกันสิ่งชั่วร้าย ถ้าดอกพี้ชบานในระหว่างการฉลองวันปีใหม่ หมายถึงปีต่อไปจะเป็นปีของโชคลาภ

หลังจากฤดูกาลพี้ชแล้วช่วงเดือนพฤษภาคมยังมี พลัม ผลไม้ที่มีสีแดงก่ำ น่ารับประทาน รสชาติอมเปรี้ยวอมหวาน นิยมนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น้ำพลัมเข้มข้น น้ำพลัมพร้อมดื่ม พลัมแช่อิ่ม และแยมพลัม เป็นต้น ผลพลัมมีคุณค่าทางอาหาร สรรพคุณช่วยขจัดความเมื่อยล้า ชะลอความชรา เสริมสร้างกระดูกและฟัน

เข้าสู่ฤดูฝนบรรยากาศบนดอยต่างๆ เขียวชอุ่ม อากาศเย็นสบาย เสน่ห์ของหมอกและสายรุ้งหลังฝนตก เป็นภาพที่ต้องบันทึกเก็บเป็นความทรงจำที่งดงาม ผลไม้ที่ออกกันในช่วงนี้ตั้งแต่เดือนกรกฎาคมถึงกันยายนคือ ลูกพลับ ซึ่งเป็นผลไม้ที่ต้องการความหนาวเย็น บนพื้นที่ปลูกต้องมีความสูงจากระดับน้ำทะเล 1,000 เมตรขึ้นไป เนื้อผลสีเหลืองหรือแดงเข้มอมน้ำตาล มีทั้งพลับฝาดและพลับหวาน โดยพลับหวานรสชาติจะไม่ฝาดเมื่อเก็บเกี่ยวสามารถรับประทานได้ทันที ปัจจุบันพื้นที่ปลูกพลับส่วนใหญ่ของประเทศไทยอยู่ในพื้นที่โครงการหลวง แหล่งที่ปลูกสำคัญ ได้แก่ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำขุ่น ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง จ.เชียงราย และสถานีเกษตรหลวงอ่างขาง สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์ จ.เชียงใหม่ พลับเป็นผลไม้รับประทานผลสด มีคุณค่าทางอาหารสูง เป็นอาหารเสริมเพื่อสุขภาพ จะช่วยลดอาการเมาค้างในผู้ที่ดื่มสุรา ช่วยลดความดันโลหิต และมีวิตามินเอสูงมาก

ผลไม้ของโครงการหลวงที่กล่าวมานี้ เป็นพืชผลที่รู้จักและนิยมของชาวไทย แต่หลายท่านอาจจะเคยทานแต่ผลผลิตหรือสินค้าแปรรูปที่หาซื้อได้ตามตลาด ร้านค้าทั่วไป ในช่วงฤดูร้อนที่กำลังมาถึงนี้ ลองเปลี่ยนบรรยากาศที่ร้อนอบอ้าวในเมือง ไปตามหาผลไม้เมืองหนาวบนดอย ชมสวนผลไม้และสัมผัสอากาศเย็นสบาย นอกจากจะได้เรียนรู้การปลูก การเก็บผลผลิตสดๆ จากต้นแล้ว ยังถือเป็นการท่องเที่ยวที่เพลิดเพลินและสนุกสนาน ไม่แน่มาเที่ยวเก็บผลไม้วันเดียวอาจจะได้สัมผัส ถึง 3 ฤดูในหนึ่งวัน…

ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบ จาก มูลนิธิโครงการหลวง