ปางคาม อุ่นไอมิตรภาพในความหนาว

ริมถนนฝุ่นสีแดงภายใต้ร่มเงาไม้ใหญ่บนดอยสูงช่วงเวลาแดดรำไร หญิงชราวัยเกือบ 90 ปี นุ่งซิ่นและเสื้อสีดำมีลายแดงที่ขลิบแขนและสาบเสื้อตามแบบฉบับชาวไทยใหญ่นั่งอยู่เพียงลำพัง สายตาคู่พร่ามัวกำลังเพ่งมองขบวนรถยนต์นับสิบคัน ที่กำลังเร่งเครื่องกระหึ่มปั่นล้อกลับขึ้นมายังเนินสูงซึ่งเป็นจุดที่แกนั่งทอดอารมณ์อยู่ทุกวี่วัน ไม่มีคันไหนหยุดจอดตรงจุดนี้เพราะมันเป็นเพียงเนินดินแคบๆ เกือบทุกคนบนรถราคาแพงมองเห็นแกอวยพรผู้มาเยือนด้วยการโบกมือไปมาเพื่อส่งลา แต่สำหรับผมแล้ว...”การโบกมือส่งลาครั้งนี้ คงไม่ใช่การโบกมือลาจาก หรือเป็นการโบกมือครั้งสุดท้ายที่เราจะได้พบกัน เพราะมั่นใจว่าอีกไม่นานก่อนที่หญิงชราผู้นี้จะจากไป ผมจะได้กลับมาที่นี่อีกครั้ง หมู่บ้านปางคาม”

ย้อนกลับไปถึงการเดินทางในทริปนี้ คณะของเราทั้ง 35 ชีวิต ล้วนต่างที่มา ตั้งแต่ผู้ที่เดินทางมาจากภาคใต้ ภาคตะวันออก และภาคกลาง ทั้งที่รู้จักและไม่รู้จักกันมาก่อน ได้นัดหมายรวมตัวกันผ่านทางเว็บไซต์ ก่อเกิดเป็นกลุ่มคนที่มีแนวคิดในทางเดียวกัน คือ ต้องการเดินทางท่องเที่ยวไปในสถานที่ธรรมชาติบริสุทธิ์และร่วมบริจาคสิ่งของให้กับเด็กๆ ในโรงเรียนที่ห่างไกลต่อความเจริญ โดยได้ข้อสรุปว่า โรงเรียนบ้านปางคาม อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นโรงเรียนที่มีความเหมาะสมและมีความขาดแคลนอุปกรณ์การเรียนการสอน รวมทั้งด้านอาหารการกิน ซึ่งกำลังมีความต้องการในการรับความช่วยเหลือ เมื่อทุกอย่างพร้อมการเดินทางของรถยนต์ทั้ง 10 คัน ในชื่อกลุ่มคาราวานไทยท่องเที่ยว จึงได้เริ่มต้นขึ้นในช่วงกลางเดือนธันวาคมที่พึ่งผ่านพ้นมา

ถึงแม้ว่าระยะทางจากกรุงเทพฯ ถึงอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน จะไกลแสนไกลแต่เราก็ฟันฝ่าอุปสรรคในความมืดกันมาได้ด้วยเวลาเพียงข้ามคืน ของบริจาคที่แต่ละคันได้บรรทุกไปนั้นล้วนได้มาจากน้ำใจเผื่อแผ่ ที่ยังเห็นว่าประเทศไทยของเรานี้ยังมีผู้ด้อยโอกาสรอรับการช่วยเหลืออยู่ เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่มกันหนาว หนังสือ อาหารแห้ง ยารักษาโรค ขนม ของเล่น ที่เราได้ขนกันไป ได้สร้างรอยยิ้มให้กับเด็กๆ ในโรงเรียน

ท่ามกลางสภาพอากาศเหน็บหนาวบนดอยสูง คณะของเราได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากคุณสุจินต์ วงศ์ทอง ท่านผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านปางคาม และคณะครูอาจารย์อีก 17 ท่าน รวมถึงน้องๆ ซึ่งได้มาพักอาศัยอยู่ในโรงเรียนแห่งนี้ เด็กๆ ส่วนใหญ่เป็นชาวไทยใหญ่ที่มีบ้านและครอบครัวอยู่ห่างออกไป บางคนเป็นเด็กกำพร้าฐานะยากจนมีความเป็นอยู่อย่างลำบาก จึงต้องเดินทางมาพักอาศัยอยู่ในโรงเรียนซึ่งเป็นเสมือนบ้านหลังที่สอง

แม้ว่าโรงเรียนบ้านปางคามแห่งนี้จะไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกสบายมากนัก แต่อย่างน้อยก็ยังพอมีข้าวที่ได้รับจากการบริจาคให้หุงกินประทังชีวิต มีความปลอดภัยจากสงครามการสู้รบระหว่างทหารพม่า และกองกำลังกู้ชาติชาวไทยใหญ่ที่ยืดเยื้อกันมานานหลายปี โดยไม่มีใครรู้ว่าการต่อสู้จะสิ้นสุดลงเมื่อไหร่ ชีวิตน้อยๆ เหล่านี้จึงถูกนำมาฝากไว้ในสถานที่ที่มั่นใจว่าปลอดภัย จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่าท่านผู้อำนวยการโรงเรียนผู้ใจบุญคนนี้จะได้ชื่อว่า ผอ.สองแผ่นดิน

ถนนหนทางที่ยังคงเป็นฝุ่นแดงทอดตัวยาวขึ้นลงไปตามสันเนิน ผ่านทิวทัศน์ทะเลภูเขาอันงดงามสร้างความตื่นตาให้กับคนต่างถิ่น บางจุดเราได้จอดรถถ่ายภาพชื่นชมบรรยากาศ หากเป็นช่วงฤดูฝนการเดินทางเป็นไปด้วยความยากลำบาก การเข้าออกระหว่างหมู่บ้านถึงตัวอำเภอปางมะผ้าแทบจะถูกตัดขาดออกจากกัน 

ค่ำคืนที่ผมและคณะเดินทางได้พักอาศัยอยู่ที่โรงเรียนบ้านปางคามได้เดินทางมาถึงไวกว่าปกติ อากาศหนาวเข้าปกคลุมแบบจู่โจม จากแดดอุ่นยามบ่ายกลายเป็นเย็นจัดฉับพลัน ทุกคนเริ่มเปิดเต้นท์หยิบเสื้อกันหนาวออกมาใส่ บางคนยังไม่ได้อาบน้ำเลยมีเหตุผลมาสมอ้าง เพียงแค่รองน้ำกลั้วปากแปรงฟันก็รู้สึกทรมานปานปวดร้าวเหลือจะทน หลังอาหารค่ำหมู่ดาวนับล้านดวงเปล่งแสงประกายระยิบประดับฟ้าที่มืดดำ ดาวเหล่านี้ดูเหมือนว่าอยู่ไม่ไกลจากพวกเราเท่าไรนัก หลายคนนอนดูกันอย่างมีความสุข และหลายคนก็หลับใหลไปด้วยความอ่อนเพลีย

บนป่าเขาดงดอยสูงแห่งนี้ยังมีเรื่องราวที่น่าสนใจและสถานที่อันเป็นจุดชมวิวที่งดงามอีกมากมาย แต่ทว่าการเข้าถึงเป็นไปด้วยความยากลำบาก ประหนึ่งดังกำแพงกั้นความบริสุทธิ์ไม่ให้ถูกทำลายไปโดยง่ายดาย แต่ละคนแต่ละฝ่ายล้วนมีอุดมการณ์หรือเป้าหมาย  พรุ่งนี้เช้าเราคงต้องออกเดินทางกันต่อไปยังจุดหมายถึงแม้ว่าปลายทางจะคลุมเครือแต่เมื่อหมอกจางคงมองเห็น เด็กๆ ในหอพักของโรงเรียนนอนหลับด้วยไออุ่นแห่งมิตรภาพน้ำใจ ถึงจะยังไม่เพียงพอต่อความต้องการ แต่ก็ยังดีกว่าความรู้สึกว่าถูกทอดทิ้ง

ครูอาจารย์ในโรงเรียนก็คงมีความสุขหลับฝันยิ้มได้ถึงวันเด็กที่จะพอมีของแจกให้กับนักเรียนในโรงเรียน และโรงเรียนเครือข่ายที่รายรอบ ชาวไทยใหญ่ที่อยู่ไกลออกไปในพื้นที่ของรัฐฉาน ก็คงหลับฝันถึงวันแห่งอิสระภาพความสงบอย่างแท้จริง ผมถึงแม้จะเป็นเพียงผู้ผ่านทางขอเป็นกำลังใจให้กับทุกชีวิตเดินทางไปถึงฝั่งฝัน ไม่ว่าจะไทยหรือรัฐฉานเราก็คือพี่น้องที่เดินทางมาด้วยกัน ดังเช่นคำว่า ฉาน นั้นคือคำที่ออกเพี้ยนมาจากคำว่า สยาม นี่เอง