เหตุไฉน ‘คิวปิด’ จึงอยู่ในวัดไทย?

ลำปางได้ชื่อว่ามีวัดศิลปะพม่ามากที่สุดในประเทศไทย  นับเนื่องจากสมัยรัชกาลที่ 5 เมืองลำปางอันอุดมไปด้วยไม้สักจำนวนมหาศาล  เป็นที่หมายปองของบริษัทค้าไม้ต่างชาติซึ่งเป็นเจ้าอาณานิคมดินแดนต่างๆรอบๆสยามประเทศอยู่ในขณะนั้น ได้เข้ามาขอสัมปทานค้าไม้จากราชสำนักสยามที่กรุงเทพฯ เข้าทำอุตสาหกรรมไม้ในเขตเมืองลำปาง  

ในครั้งนั้นบริษัทค้าไม้ขนาดใหญ่สัญชาติอังกฤษได้สัมปทานไป จึงเข้ามาพร้อมแรงงานชาวพม่าที่ซึ่งอยู่ในการคุมครองของนายจ้างชาวอังกฤษซึ่งชำนาญในการทำไม้

การเข้าเป็นส่วนหนึ่งของธรุกิจค้าไม้ของชาวพม่า ทำให้มีโอกาสสะสมทุนและกลายเป็นคหบดีที่ร่ำรวย ด้วยความศรัทธาในพุทธศาสนาอันแรงกล้า จึงสร้างวัดขึ้นในถิ่นที่ตนเองทำธุรกิจ

จุดเด่นของวัดพม่าที่เห็นชัดคือ สร้างด้วยไม้และแกะสลักอย่างละเอียดยิบ วัดพม่าที่น่าสนใจควรแวะเที่ยวชมก็คือวัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม และวัดศรีชุม  อ. เมืองลำปาง

นอกจากความงดงามของสถาปัตยกรรมแบบพม่าที่ชวนให้หลงใหลแล้ว ทั้งสองวัดยังมีสิ่งน่าสนใจอีกอย่างหนึ่ง ที่สร้างความฉงนแปลกใจให้กับนักท่องเที่ยว นั่นก็คือ ตุ๊กตาไม้แกะสลักเป็นรูป ‘คิวปิด’ (cupid) กามเทพเด็กรูปร่างจ้ำม่ำ เปลือยกาย พร้อมกับมีปีกเล็กๆ งอกจากส่วนหลังทั้งสองข้าง

คิวปิดที่ว่านี้ ถูกประดับไว้ที่ฝ้าเพดานในมณฑปของวัดพระแก้วดอนเต้าฯ ซึ่งหากนักท่องเที่ยวไม่ช่างสังเกตพอ หรือไม่ได้แหงนหน้าขึ้นมองแล้ว คงพลาดโอกาสในการรับชม ส่วนที่วัดศรีชุมนั้น เพียงแค่เดินไปหยุดอยู่หน้าวิหาร จะสะดุดตาเข้ากับคิวปิดร่างเล็กๆ ที่ประดับอยู่บริเวณซุ้มเหนือบันไดทางขึ้น และภายในวัดทั้งสองยังมีรูปแกะสลักคิวปิดให้ชมอีกหลายจุดด้วย

คิวปิด มาอยู่ที่นี่ได้อย่างไร? ถึงเวลาหาคำตอบ

กามเทพน้อยเหล่านี้ถูกสร้างสรรค์โดยช่างฝีมือชาวพม่า ซึ่งในสมัยนั้นได้รับอิทธิพลทางด้านศิลปกรรมมาจากประเทศอังกฤษ และมีการนำแนวคิดมาผสมผสานเข้ากับศิลปะดั้งเดิมและคติความเชื่อประจำชาติของตนเอง 

ในช่วงที่ลำปางเฟื่องฟูเรื่องการทำไม้ ช่างฝีมือเหล่านี้ได้เข้ามารับจ้างสร้างวัดในประเทศไทย ตามคำว่าจ้างของคหบดีชาวพม่า ที่ร่ำรวยมั่งคั่งจากการเข้ามาทำธุรกิจป่าไม้ในลำปาง พวกเขาจึงฝากผลงานเชิงความคิดนี้เอาไว้บนแผ่นไม้ และนำไปประดับประดาตามวัดวาอาราม  กลายเป็นศิลปะที่สร้างรอยยิ้มให้กับผู้ที่พบเห็นได้เป็นอย่างดี   คราวนี้หากใครมีโอกาสได้ไปเที่ยวชมวัดพม่าในลำปางล่ะก็ อย่าลืมมองหาคิวปิดเหล่านี้ว่าซ่อนตัวอยู่ตรงไหนบ้าง

>>>แถมกันอีกนิด! สาเหตุที่พ่อเลี้ยงชาวพม่าที่ร่ำรวยจากการค้าไม้หลายต่อหลายคนนิยมสร้างวัดนั้น สืบเนื่องมาจากแต่เดิมนั้นชาวพม่า เป็นชาวพุทธที่มีความศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างแรงกล้าอยู่แล้ว ประกอบกับมีความเชื่อเรื่องผีสางนางไม้ เมื่อตัดโค่นต้นไม้จำนวนมากจึงเกรงกลัวว่า รุกขเทวดา ซึ่งไร้ที่อยู่อาศัยจะเกิดความโกรธแค้นและหันมาทำร้ายตัวเอง จึงได้มีการสร้างวัด รวมถึงปฏิสังขรณ์วัดวาอารามต่างๆ เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยและอุทิศส่วนกุศลให้กับผีสางนางไม้เหล่านั้นนั่นเอง