อุดรธานี

    จังหวัดอุดรธานี เป็นจังหวัดใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและเป็นศูนย์ปฏิบัติการกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1 ของประเทศไทย และเป็นศูนย์กลางพื้นที่ลุ่มน้ำโขง เดิมพื้นที่ตรงนี้เป็นบ้านเดื่อหมากแข้งซึ่งมีมานานร่วมสมัยกับเมืองเวียงจันทน์ อาณาจักรล้านช้าง อุดรธานีได้รับการสถาปนาให้เป็นเมืองสำคัญของหัวเมืองฝ่ายเหนืออย่างเป็นทางการในสมัยรัชกาลที่ 4 ปี พ.ศ. 2436 โดยพลตรี พระเจ้าบรมวรวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เกิดจากการรวมกันของหัวเมืองฝ่ายเหนือ คือ เมืองกุมภวาปี เมืองหนองหาน เมืองนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน และบ้านเดื่อหมากแข้ง อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร 564 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 11,730 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 7,331,438.75 ไร่) อันดับที่ 4 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และยังมีแหล่งอารยธรรมที่เก่าแก่แห่งหนึ่งของประเทศและของโลก มีสภาพภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ จังหวัดอุดรธานีเคยเป็นที่ตั้งของมณฑลอุดรในสมัยรัตนโกสินทร์ มีอาณาเขตปกครองกว้างใหญ่ที่สุดในประเทศ ปัจจุบันอุดรธานีเป็นศูนย์กลางการคมนาคมทั้งอากาศและทางถนนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นศูนย์กลางหน่วยงานราชการและด้านเศรษฐกิจแห่งหนึ่งของภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภูมิภาคลุ่มน้ำโขง รวมทั้งมีศูนย์ประชุมและวัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนด้วย

คำขวัญ : กรมหลวงประจักษ์ฯ สร้างเมือง ลือเลื่องแหล่งธรรมะ อารยธรรมห้าพันปี ธานีผ้าหมี่ขิด ธรรมชาติเนรมิตทะเลบัวแดง

     จังหวัดอุดรธานี ตั้งอยู่บนที่ราบสูงภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย เป็นดินแดนที่มีอารยธรรมเก่าแก่แห่งหนึ่งของโลก ตั้งอยู่บนที่ราบสูงของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย จังหวัดอุดรธานีมีเนื้อที่ 11,730 ตารางกิโลเมตร พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูง เอียงลาดลงสู่แม่น้ำโขง ทางด้านทิศตะวันตกมีภูเขาและป่าติดต่อกันเป็นแนวยาว พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินปนทราย และดินลูกรัง ชั้นล่างเป็นดินดาน มีเทือกเขาที่สำคัญ คือ เทือกเขาภูพาน แม่น้ำสายสำคัญ คือ แม่น้ำสงครามครับ

     ทิศเหนือ ติดต่อกับ จังหวัดหนองคาย ทิศใต้ ติดต่อกับ จังหวัดขอนแก่น และกาฬสินธุ์ ทิศตะวันตก ติดต่อกับ จังหวัดหนองบัวลำภู และเลย ทิศตะวันออก ติดต่อกับ จังหวัดสกลนคร จังหวัดอุดรธานี ห่างจากกรุงเทพฯ 564 กิโลเมตร มีพื้นที่ 11,730.3 ตารางกิโลเมตร

     แบ่งการ ปกครองออกเป็น 16 อำเภอ และ 2 กิ่งอำเภอ คือ อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอกุมภวาปี อำภอหนองหาน อำเภอบ้านดุง อำเภอบ้านผือ อำเภอเพ็ญ อำเภอศรีธุ อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซออำเภอกุดจับ อำเภอโนนสะอาด อำเภอวังสามหมอ อำเภอไชยวาน อำเภอหนองแสง อำเภอสร้างคอม อำเภอทุ่งฝน กิ่งอำเภอนายูง และกิ่งอำเภอพิบูลย์รักษ์

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

- สวนสาธารณะหนองประจักษ์ อำเภอเมืองอุดรธานี
- ภูฝอยลม อำเภอหนองแสง
- ทะเลบัวแดง อำเภอกุมภวาปี
- อ่างเก็บน้ำชลประทานห้วยหลวง อำเภอเมืองอุดรธานี
- สวนกล้วยไม้หอมอุดรซันไฌน์ อำเภอเมืองอุดรธานี
- วนอุทยานนายูง อำเภอน้ำโสม
- อ่างเก็บน้ำพานสร้างคอม
- อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท อำเภอบ้านผือ
- คำชะโนด อำเภอบ้านดุง
- ถ้ำและเพิงหินต่างๆ
- น้ำตกธารงาม
- ถ้ำสิงห์
- หนองหาน กุมภวาปี
- วนอุทยานวังสามหมอ อำเภอวังสามหมอ
- เขื่อนลำพันชาด อำเภอวังสามหมอ

แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี

- อนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม อำเภอเมืองอุดรธานี
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง อำเภอหนองหาน
- อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท อำเภอบ้านผือ
- พระพุทธบาทหลังเต่า
- พระพุทธบาทบัวบาน
- พระพุทธบาทบัวบก
- วัดป่าภูก้อน
- วัดป่าบ้านตาด
- วัดทิพยรัฐนิมิตร
- ศาลหลักเมืองจังหวัดอุดรธานี
- ศาลเจ้าปู่ย่า
- วัดโพธิสมภรณ์ อำเภอเมืองอุดรธานี
- วัดมัชฌิมาวาส อำเภอเมืองอุดรธานี
- คำชะโนด อำเภอบ้านดุง
- ศาลเจ้าปู่ศรีสุทโธ อำเภอบ้านดุง
- อุตสหกรรมเกลือสินเธาว์ อำเภอบ้านดุง
- ถ้ำสิงห์
- วัดถ้ำสหาย
- วัดป่าบ้านค้อ อำเภอบ้านผือ
- วัดป่าภูย่าอู่ อำเภอบ้านผือ
- วัดนาคาเทวี บ้านนาข่า
- วัดถ้ำสุมณฑาภาวนา อำเภอวังสามหมอ
- วัดผาน้ำทิพย์ อำเภอวังสามหมอ
- วัดป่าศรีคุณาราม อำเภอกู่แก้ว
- วัดหินร้อยก้อน อำเภอหนองแสง
- วัดถ้ำเพียอินทร์ อำเภอหนองแสง
- วัดเขาวงพระจันทร์ อำเภอหนองแสง
- วัดดอยภูนางหงษ์ อำเภอวังสามหมอ
- วัดป่าศรีคุณาราม อำเภอกู่แก้ว
- วัดหินร้อยก้อน อำเภอหนองแสง
- วัดถ้ำเพียอินทร์ อำเภอหนองแสง
- วัดเขาวงพระจันทร์ อำเภอหนองแสง

แหล่งท่องเที่ยวศิลปวัฒนธรรมประเพณีและกิจกรรม

- งานบวงสรวงกรมหลวงประจักษ์ อ.เมือง ณ บริเวณอนุสาวรีย์กรมหลวงฯ ทุกวันที่ 18 มกราคม ของทุกปี
- งานบวงสรวงเสาหลักเมือง มกราคม ของทุกปี
- งานบวงสรวงศาลเทพารักษ์ มกราคม ของทุกปี
- งานนมัสการพระพุทธบาทบัวบก อำเภอบ้านผือ จัดบริเวณวัดพระพุทธบากบัวบก ในวันขึ้น 13–15 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี
- งานถนนอาหาร สงกรานต์เมืองอุดรธานี อำเภอเมืองอุดรธานี จัดในช่วงวันสงกรานต์ของทุกปี ระหว่างวันที่ 10–16 เมษายนของทุกปี บริเวณสวนสาธารณะหนองประจักษ์ และถนนเทศา
- งานประเพณีบุญบั้งไฟล้าน บ้านธาตุ อำเภอเพ็ญ จัดขึ้นวันที่ 15 ค่ำ เดือน 6
- งานบุญบั้งไฟกือ(บั้งไฟ10ล้าน)ชื่องาน เบิ่งศิลป์ถิ่นภูไทเอ้บั้งไฟใหญ่วังสามหมอ อำเภอวังสามหมอ จัดบริเวณสวนสาธารณะหนองแวงโคก ในวันที่20-25 พฤษภาคมของทุกปี
- งานสถาปนาอำเภอวังสามหมอ ฮีตฮอยศิลป์ถิ่นภูไทตำนานความรักท้าวเฮ้ากับนางคำบาง จัดบริเวณลานหน้าที่ว่าการอำเภอวังสามหมอ จัดขึ้นวันที่ 8 มกราคม ของทุกปี
- งานประเพณีแข่งเรือยาวชิงถ้วยพระราชทาน อำเภอกุมภวาปี ช่วงออกพรรษาของทุกปี
- งานเทศกาลโคมลม อำเภอพิบูลย์รักษ์ ในช่วงเดือนพฤศจิกายนของทุกปี
- งานมหกรรมโฮมพาแลง แดนผ้าหมี่ขิดจังหวัดอุดรธานี อำเภอเมืองอุดรธานี จัดระหว่างวันที่ 1–15 ธันวาคมของทุกปี
- งานฉลองเจ้าปู่ เจ้าย่า อำเภอเมืองอุดรธานี จัดทุกวันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปี
- งานรำบวงสรวงเจ้าปู่ศรีสุทโธ วันขึ้นปีใหม่ ศาลหลักเมืองอำเภอบ้านดุง จัดระหว่างวันที่ 27 ธันวาคม – 2 มกราคมของทุกปี
- งานประเพณีบุญบั้งไฟคำชะโนด คำชะโนด อำเภอบ้านดุง
- บ้านไทพวน ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน
- แหล่งจำหน่ายผ้าพื้นเมือง บ้านนาข่า ตำบลนาข่า อำเภอเมืองอุดรธานี
- งานทุ่งศรีเมือง งานกาชาด จังหวัดอุดรธานี ณ สนามทุ่งศรีเมือง จัดระหว่างวันที่ 1–15 ธันวาคมของทุกปี