ซาปา

สุดสายปลายทางรถไฟในเวียตนามเหนือ      พึ่งจะมีโอกาสนั่งรถไฟของเวียตนามเป็นครั้งแรกก็ในคืนนี้นี่เอง ตอนที่รอเวลารถไฟออกจากสถานีในเมืองฮานอยนั้น หากเป็นเวลาที่อยู่บ้านปกติแล้วคงใกล้เคียงกับเวลาที่ดูละครหลังข่าว  สถานีรถไฟในเมืองฮานอยวุ่นวาย และเก่าโบราณพอๆ กับหลายสถานีรถไฟในเมืองไทย

     ถึงแม้ญี่ปุ่นจะมี JR (Japanese Railway) หรือฝรั่งเศสจะมี รถไฟ TGV ที่วิ่งได้รวดเร็วปานกระสุนปืนแล้ว  แต่ในแถบอินโดจีนของเราก็ยังอนุรักษ์ม้าเหล็กพร้อมตู้พ่วงอันสุดแสนคลาสสิคอยู่ (เมื่อไม่กี่วันก่อนจะมาเวียตนาม รถไฟไทยจอดเสียอยู่ก่อนถึงสถานีรังสิต 1 ชั่วโมงกว่า ทำเอาธุระปะปังของผมในวันนั้นปั่นป่วนไปหมด)

     ก็คงต้องรอกันต่อไป อย่างว่าเขาให้ขึ้นฟรีแล้วยังจะมาบ่นอีก…ผมว่าขอเสียสตางค์ดีกว่าครับ แต่ขอให้ตรงต่อเวลาหน่อยก็สุดยอดแล้ว…ทีนี้ละ รฟท. จะมีคนมาใช้บริการกันมากขึ้น ลดโลกร้อนได้ด้วยนะ…ขอบ่น

     เมื่อลงที่สถานีลาวไคแล้ว ก็ต้องนั่งรถต่อไปยังเมืองซาปา เป็นระยะทางอีก 30 กิโลเมตรเศษ เส้นทางลาดยางขึ้นเขาลงเขาแคบๆ มีทิวทัศน์สองข้างทางสวยงามให้ดูไม่น่าเบื่อ

     ที่นอนของผมคืนนี้คือเตียงชั้นบน ต้องปีนป่ายขึ้นไปหน่อย เก็บสัมภาระเข้าที่เข้าทางเรียบร้อย ลงมาล้างหน้าให้หายคราบมัน แล้วก็เป็นอันเตรียมตัวปีนขึ้นไปเข้านอนได้  โชคดีวันนี้รถไฟออกตรงเวลา แถมแอร์เย็นเฉียบไม่มีปัญหา  ในห้องบนตู้รถไฟแต่ละห้องมีสี่เตียง และในห้องที่ผมพักนั้นมีไกด์ชาวเวียตนามชื่อลุงมี เข้าพักอยู่ด้วย

     รถไฟพาผมและคนอื่นๆ มาถึงจังหวัดลาวไคในตอนเช้าตรู่  พี่เล็กพาทุกคนเข้าที่พัก ซึ่งเป็นโรงแรมด้านหน้าสถานีรถไฟ เพื่อล้างหน้าล้างตา และรับประทานอาหารเช้า ก่อนที่จะออกเดินทางไปเที่ยวกันต่อ

สุดยอดตลาดสีสันแห่งชนเผ่า      ตลาดบัคฮา เป็นตลาดนัดของชาวเขา โดยสามารถเรียกได้ว่า เป็นตลาดที่มีชาวเขาเผ่าต่างๆ มาชุมนุมแลกเปลี่ยน ซื้อขายสินค้ากันมากที่สุด  โดยจะมีการซื้อขายสินค้ากันเฉพาะวันอาทิตย์เท่านั้น หากเราไปเที่ยวกันในวันอื่นคงไม่ได้เห็น ณ ตลาดแห่งนี้ ชนเผ่าที่เข้ามาทำมาค้าขาย หรือเดินทางมาเป็นผู้ซื้อสินค้าจำเป็นกลับไปใช้ยังหมู่บ้านของตน ที่มีมากก็ได้แก่ ชาว ม้ง และ ไต นอกนั้นก็เป็นชนเผ่าอื่นๆ ที่มีถิ่นอาศัยอยู่รายรอบเมืองบัคฮา

     ผมเดินสังเกตดูว่า ชนเผ่าต่างๆ ที่เดินทางมายังตลาดแห่งนี้ ล้วนแต่งกายสวยงาม สะอาด เสื้อผ้าส่วนใหญ่มีสีสันสวยงาม ผ่านการเย็บปักอย่างประณีตบรรจง ทั้งยังมีการวางขายเสื้อผ้าแบบเดียวกับที่สวมใส่นี้อยู่มากมาย

     เมื่อสอบถามถึงราคาดู ก็รู้สึกสมน้ำสมเนื้อกับชิ้นงาน กระโปรงแต่ละตัวราคาประมาณ 400 บาท ขึ้นไป เสื้อก็เช่นเดียวกัน ส่วนใหญ่จะเป็นผ้าหนาๆ มีลูกปัดหลากสีปักเป็นลวดลายเต็มผืนผ้าดูละลานตา ผมไม่รู้หรอกครับว่า เขาเรียกว่าลายอะไร แต่ดูแล้วทำให้คิดถึงคนปัก ป่านนี้สายตาคงพิการไปแล้วกระมัง

     ลายที่ถี่ยิบขนาดนี้ กว่าเข็มร้อยด้ายจะร้อยเรียงลูกปัดเข้าไปปักอยู่ที่เนื้อผ้าได้แต่ละเข็ม แต่ละจุด คงต้องใช้ความพิถีพิถันน่าดู พลันจินตนาการถึงผู้ปักถักร้อยไปว่า

     คงนั่งอยู่ในบ้านท่ามกลางอากาศหนาวเย็น เบื้องหน้าคงเป็นขุนเขา ไต้ถุนบ้านคงมีเล้าหมู หรือไม่ก็เป็ดไก่ ทั้งยังมีลูกน้อยให้กวนใจอีกเป็นโขยง….แต่เขาก็ยังสามารถสร้างผลงานมาให้ผู้คนพลัดถิ่นอย่างผมได้ตระการตาอัศจรรย์ใจ นี่แหละหนาที่เขาเรียกว่า “งานแฮนด์เมด” มักสร้างสิ่งมหัศจรรย์ให้เราได้ทึ่งกันอยู่เสมอ

     นอกจากเสื้อผ้าอาภรณ์ที่วางอยู่ดารดาษแล้ว ยังมีสินค้าอื่นๆ อาทิ เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ ดอกไม้ ถังพลาสติก ผงซักฟอก ไปจนถึงอุปกรณ์ทำมาหากินอย่างกับดักสัตว์ และอีกมากมายสมกับเป็นตลาดหลากหลายชนเผ่าจริงๆ

     ในด้านการบริการที่เห็นสะดุดตาก็มี อาชีพตัดผม เขาตัดกันกลางตลาดนี่แหละครับ ร้านบริการก็เป็นเพิงไม้ที่ปลูกสร้างง่ายๆ อุปกรณ์มีไม่มาก แค่เพียงบัตเตอร์เลี่ยน กรรไกร และก็หวี คนมาใช้บริการถึงกับต้องนั่งรอคิวกันเชียว

สุดยอดขุนเขาฟานซีปันหลังคาอินโดจีน      รถบัสค่อยๆ ไต่ระดับความสูงมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตก โดยมีจุดหมายอยู่ที่เมืองซาปา ระยะทางจากจังหวัดลาวไค สู่ เมืองซาปา นั้นอยู่ที่ 30 กิโลเมตร เป็นทางลาดยางตลอดสาย จึงนับได้ว่าเป็นการเดินทางที่สะดวกสบายมาก หากใครจะเดินทางมาด้วยตนเองก็สามารถทำได้

     โดยการ ลงเครื่องบินที่ฮานอย แล้วจองตั๋วนอนรถไฟมาลงที่จังหวัดลาวไค แล้วก็มาต่อรถยนต์ไปยังเมืองซาปา จะลำบากก็ตรงเรื่องตั๋วรถไฟ และการต่อรองราคากับแท็กซี่กับที่นี่แหละครับ โชคดีเจอคนดีก็ได้ราคาถูกหน่อย โชคร้ายก็ถูกชาร์จกันไป อันนี้แล้วแต่ดวงครับ

     เมืองซาปาตั้งอยู่บนความสูงประมาณ 1,500 เมตร จากระดับน้ำทะเล ก็สูงกว่าภูกระดึงในบ้านเราประมาณ 300 เมตร เลยทำให้เมืองซาปาแห่งนี้มีอากาศหนาวเย็นตลอดปี จึงไม่น่าแปลกใจเลยที่สมัยฝรั่งเศสเข้ามาปกครองเวียตนามในสมัยนั้น นายทหารฝรั่งเศสจึงชอบภูมิอากาศ และภูมิประเทศเมืองซาปาเป็นอย่างมาก ถึงกับลงทุนสร้างตึกรามบ้านช่องขึ้นมากมายตามไหล่เขา เอาไว้เป็นสถานที่ตากอากาศของนายทหาร

     คงจะมีความสุขน่าดูละตอนนั้น เพราะทิวทัศน์เมืองซาปาสวยหยอกใครซะที่ไหน ขนาดผมเมื่อรถบัสจอดที่เมืองซาปาแล้ว ยังยืนอึ้งอยู่พักใหญ่ เมืองนี้เขาสวยเป็นระเบียบจริงๆ มีถนนสะอาดบ้านเรือนปลูกสร้างในรูปแบบใกล้เคียงกันคือสไตล์ฝรั่งเศสผสมผสานเอเซีย ออกมาก็คล้ายๆ โคโรเนียล และชิโนโปรตุกิส คล้ายกับถนนถลางจังหวัดภูเก็ตบ้านเรา

สุดยอดอากาศหนาวทั้งปีที่ ซาปา      ในยามค่ำคืนหลังอาหารมื้อค่ำจากห้องอาหารสุดหรูสไตล์ฝรั่งเศสของเมืองซาปา ผมแทบไม่อยากจะย่างกรายออกมาจากห้องอาหาร  เพราะอากาศข้างนอกนั้นหนาวเย็นเหลือเกิน สองมือต้องล้วงกระเป๋าเสื้อแจ๊คเก็ตตลอดทั้งๆ ที่ในนั้นไม่มีอะไร

     ตอนแรกผมวางแผนจะเดินเล่นดูของฝาก และรองเท้าเดินป่าทนๆ สักครู่ แต่ต้องเปลี่ยนใจกระทันเมื่อได้แค่เพียงของฝากติดมือมานิดหน่อย ต้องรีบกลับเข้าที่พักเพราะอากาศหนาวเกินจะทน

     โดยรวมแล้วอากาศในเมืองซาปานั้นหนาวมาก หนาวแบบว่าผมตากผ้าเช็ดตัวตอนหลังอาบน้ำไว้ในห้องหนึ่งคืน เช้าขึ้นมาผ้ายังไม่แห้ง ยังเปียกชุ่มอยู่เลย ขนาดนั้น  โชคดีหน่อยห้องที่ผมพัก พี่เล็กจัดการปรับเปลี่ยนให้เมื่อเห็นว่าห้องพักที่อยู่ในมุมสวยนั้นมีแขกออกไปแล้ว คืนที่สองเลยได้นอนชมวิวทิวเขาได้อย่างสวยงามสบายตา

     ที่เมืองซาปา ประกอบด้วยชาวเขาหลากหลายชนเผ่า แต่ละเผ่ามีวิถีชีวิตคล้ายๆ กันนั่นคือ การทำนา และการทำนาของพวกเขาจะทำแบบขั้นบันได ภูเขาที่เห็นตรงหน้านั้นส่วนใหญ่จึงเป็นนาขั้นบันได มันเป็นขั้นบันไดแบบรอบทิศทาง ไม่ว่าจะมองไปทางไหนก็จะเห็นนาเป็นขั้นๆ ยกเว้นบนยอดเขาสูงๆ ที่ชาวเขาคงเหนื่อยหรือหมดแรงที่จะเดินขึ้นไป ไม่งั้นคงเป็นขั้นเหมือนกันหมด

     ภาพนาขั้นบันไดจึงเป็นสัญลักษณ์ของเมืองนี้ ภาพโปสการ์ดที่ทำออกมาขายให้นักท่องเที่ยว ล้วนเป็นภาพนาขั้นบันไดในมุมสวยๆ หรือไม่ก็เป็นภาพชาวเขาในอริยบทประจำวัน

     เช้าตรู่ผมมองผ่านกระจก และระเบียงออกไป เห็นกลุ่มหมอกลอยอยู่ใกล้เข้ามา บางกลุ่มปกคลุมยอดเขา  บางกลุ่มขาวโพลนลอยไปปกคลุมโรงแรมข้างๆ ส่วนที่กำลังลอยตามมาก็มีแสงแดดยามรุ่งอรุณติดตามไล่หลังมาด้วย มันเป็นแสงสีทองยามเช้าที่เจิดจรัส เปล่งประกายอย่างนี้อยู่เกือบทุกเมื่อเชื่อวัน

     สำหรับชาวเวียตนามแล้ว มันเป็นแสงที่ประกายเพื่อปลุกชาวเวียตนามให้ตื่นจากที่นอนอันอบอุ่น ให้ลุกขึ้นมาทำงานตามเส้นทางวิถีตน แต่สำหรับผู้มาเยือนอย่างผม มันเป็นแสงสีที่งดงามจำต้องกดบันทึกไว้ในกล้องแห่งความทรงจำ

     เช้านี้ ตรงนี้ สวยงามจนผมไม่อยากจะออกไปไหน อยากจะนั่งดูสายหมอกลอยไปให้หมดจนกว่าจะลับตาไป นักท่องเที่ยวหลายคนผลัดกันถ่ายภาพเก็บความประทับใจที่ระเบียงข้างห้องอาหารเช้า บ้างก็นำอาหารออกไปนั่งที่โต๊ะด้านนอกถึงแม้อากาศจะหนาวเย็นก็ยอม ผมเชื่อว่า  ช่วงเวลานี้คือช่วงเวลาแห่งความสุขที่ทุกคนในที่นี้จะต้องจดจำไปอีกนาน

     ณ เมืองเล็กๆ สวยงามเป็นระเบียบแห่งนี้ วิถีชีวิตแบบธรรมดาเรียบง่ายของเขา แต่แปลกตาของเรา  ได้เริ่มขึ้นอีกหนึ่งวัน  ข้าวในนาขั้นบันไดของทุกหมู่บ้านงอกเงยเติบโตขึ้น อีกไม่นานฤดูฝนที่กำลังจะมาถึง มันคงจะออกรวงอีกครั้ง ช่วงนั้นคงมองเห็นเป็นสีเขียวสดทั้งภูเขา

     คงเป็นช่วงเดียวกับนักถ่ายภาพหลายคนชอบเดินทางมาเก็บเกี่ยวภาพความสวยงามของนาขั้นบันได  แต่สำหรับผมแล้ว เมืองซาปาไม่ว่าฤดูกาลไหน ก็น่ามาเยือนตลอด  เพราะวิถีชีวิตและสิ่งแวดล้อมนั้น…แต่ละฤดูกาลล้วนไม่เหมือนกัน