ตามไปดู "ปูแป้น" นักเดินทาง!

เรือลำน้อยจอดนิ่งในลำคลองสายเล็ก ขนาบด้วยป่าจากแน่นทึบ แสงจันทร์ในคืนเดือนหงายสาดส่องให้เห็นบางสิ่งกระเพื่อมไหวในแสงสลัว... ลอยตามสายน้ำเข้าใกล้มาเรื่อยๆ กวาดแสงไฟฉายไปถึงจึงพบว่าเป็น ปู! ปูหลายสิบตัวกำลังลอยละล่องมา อย่างกับกองทัพเรือจิ๋วเคลื่อนพล!

กองทัพปูเหล่านี้ คือ "ปูแป้น" บางที่เรียก "ปูใบไม้" หรือ "ปูจาก" หน้าตาของมันคล้ายปูแสมที่เราเห็นบ่อยๆ ในจานส้มตำ ต่างกันตรงที่ปูแป้นตัวเล็กกว่า มีขนาดกระดองกว้างเพียง 2-4 ซม. และที่ขาปูแป้นมีแผงขนเล็กๆ จำนวนมาก มันจึงว่ายน้ำได้รวดเร็วกว่าปูแสม ปูแป้นยังได้ชื่อเป็น "ปูสองน้ำ" เพราะตอนมันเป็นตัวอ่อนจะเติบโตในทะเล จากนั้นลอยตามน้ำขึ้นมาอาศัยในน้ำจืดและน้ำกร่อยจนเป็นตัวเต็มวัย พอถึงฤดูสืบพันธุ์ก็จะเดินทางไปผสมพันธุ์และปล่อยไข่ในทะเล

การอพยพไปวางไข่ของมันนี่เอง ที่ชาวบ้าน ต. เกวียนหัก อ. ขลุง จ.จันทบุรี ตั้งตารอคอย พวกเขารับรู้กันมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษว่า ช่วงหน้าน้ำหลากทุกปี ตั้งแต่เดือนตุลาคมจนถึงพฤศจิกายน ในวันที่กระแสน้ำขึ้นสูง ยามน้ำลงจะเห็นกองทัพปูนับหมื่นนับแสนตัวลอยตามน้ำมาเพื่อไปวางไข่ จากคลองสาขาไหลลงมารวมที่แม่น้ำเวฬุและออกไปสู่ปากอ่าว จำนวนของมันนั้นมีเยอะขนาดที่ตักครั้งเดียวได้เต็มสวิง ตักไม่ถึงชั่วโมงก็เต็มกะละมัง ชาวบ้านทั้งจับไปขาย และนำไปดองน้ำปลากิน หรือยำกินกับข้าวสวยร้อนๆ นับเป็นเมนูเด็ดที่ไม่ควรพลาด เพราะช่วงนี้ตัวเมียมีไข่เต็มท้องและมันเยอะ กินอร่อยเหาะอย่าบอกใคร

เหตุที่ปูแป้นเดินทางช่วงนี้ เพราะกระแสน้ำจากปากอ่าวจะเอ่อสูงขึ้นมาจนถึงรูของปูแป้น ที่อยู่ในทุ่งต้นกก ป่าปรง และบ่อกุ้ง ราวกับราชรถมาเกยถึงประตูบ้าน บรรดาปูแป้นก็จะขออาศัยไปด้วยตอนน้ำไหลลง โดยว่ายไปกับกระแสน้ำบ้าง เกาะใบไม้ กิ่งจาก ลูกจากไปบ้าง ระหว่างนี้เองพ่อปูแม่ปูก็จะผสมพันธุ์กันไปด้วย พอถึงปากอ่าวที่มีความเค็มเหมาะสม แม่ปูก็จะวางไข่ ไม่นานนักลูกปูตัวน้อยก็กำเนิด และลอยตามกระแสน้ำขึ้นมาอาศัยอยู่ตามป่าชายเลน จนถึงโตเต็มวัยก็ลงไปผสมพันธุ์ต่อไปตามวัฏจักรชีวิตปูแป้น

แม้ปรากฏการณ์ปูแป้นอพยพจะเกิดขึ้นตามถิ่นที่มีปูแป้นอาศัย คือทุกจังหวัดที่มีพื้นที่ติดทะเล แต่จุดที่จะได้ชมปูแป้นเดินทางได้ใกล้ชิดที่สุด คงมีเฉพาะที่ ต.เกวียนหัก อ. ขลุง จ. จันทบุรีเท่านั้น เพราะเป็นคลองสายเล็ก ไม่มีคลื่นลม นอกจากนี้องค์การบริหารส่วนตำบลเกวียนหักยังส่งเสริมด้วยการจัดงาน "เทศกาลดูปูแป้น ชื่นชมธรรมชาติ" ขึ้นทุกปี เริ่มตั้งแต่ออกพรรษาไปจนถึงราวกลางเดือนพฤศจิกายน ในงานนี้นักท่องเที่ยวจะได้นั่งเรือชาวบ้านไปตามคลองสาขา เพื่อชมปูแป้นเดินทางไปวางไข่ ตั้งแต่ช่วงหัวค่ำไปจนถึงค่อนคืน นับว่าเป็นอีกหนึ่ง "Unseen Thailand" ที่หาชมกันไม่ได้ง่ายๆ

ปีนี้อาจสายไปสักหน่อยสำหรับการชมปูแป้นอพยพ ถ้าไม่อยากพลาดในปีหน้า อย่าลืมกาปฏิทินเตรียมไว้ล่วงหน้าเลยว่า ถึงฤดูน้ำหลากเมื่อใดต้องแวะดูปูแป้นเดินทาง ... การได้ล่องเรือใต้แสงจันทร์ ไปชมฝูงปูแป้นนับพันนับหมื่นตัว แหวกว่ายผ่านเรือของเราไปไม่ขาดสาย รับรองจะเป็นประสบการณ์ที่ตรึงตาตรึงใจไปอีกแสนนาน

สอบถามข้อมูลเพื่อไปชมปูแป้น ติดต่อ คุณเอ๋ ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ตำบลเกวียนหัก โทร. 08-9253-7421 หรือ องค์การบริหารส่วนตำบลเกวียนหัก โทร. 0-3936-2268, 0-3936-2335

 

(คลิกที่ภาพ เพื่อชมภาพขนาดใหญ่)