เด็กเลี้ยงยากก็ (ต้อง) เลี้ยงได้

เด็กที่ค่อนข้างเอาแต่ใจ เวลาไม่ได้ดั่งใจเป็นร้องโวยวายและไม่ค่อยมีสมาธิ จดจ่อกับอะไรนานได้ยาก ถ้าให้เขาเรียนดนตรี หรือไปฝึกสมาธิ จะช่วยได้บ้างหรือไม่ หรือพ่อแม่จะทำอะไรเพื่อช่วยแก้ไขได้บ้างคะ เด็กแต่ละคนเกิดมาไม่เหมือนกันตั้งแต่แรกครับ ส่วนที่ไม่เหมือนกันมีมากมายหลายอย่าง อย่างหนึ่งคือสิ่งที่เรียกว่า พื้นฐานทางอารมณ์ (Temperament) หรือที่เรียกว่า เทมเพอราเมนต์ นี้ทำให้เด็กเกิดมามี 2 พวก พวกหนึ่งเรียกว่าเด็กเลี้ยงง่ายคือ easy child อีกพวกหนึ่งเรียกว่าเด็กเลี้ยงยากคือ difficult child

 

 

 

เด็กเลี้ยงง่าย หรือเลี้ยงยากนี้เป็นมาตั้งแต่เกิด ที่จริงแล้วเป็นมาตั้งแต่อยู่ในครรภ์แล้ว ไม่ใช่ความผิดของใคร บ้านไหนได้เด็กเลี้ยงง่ายมีความหมายว่า เด็กเกิดมาก็เลี้ยงง้าย-ง่าย ตอนหิวก็ร้องแอ๊ะเดียวยังกะลูกแมว ใจก็เย้น-เยนรอแม่ดูละครให้จบช่วงก่อนแล้วค่อยนวยนาดไปชงนมมาให้กินก็รอได้ กว่าแม่จะชงนมเสร็จ ทดสอบความร้อนของน้ำนม ปรับอุณหภูมิของน้ำนมให้ได้ที่ เอาเข้าไป เดินสวยมาให้นมลูก ให้นมลูกปุ๊บ ดูดจ๊วบ ลูกก็หลับปั๊บ หลับนานเสียจนคุณแม่ไปสระผมได้อีกรอบ กลับมาพอดีเขาตื่น ตื่นมาก็ยิ้มแย้มแจ่มใส น่ารักน่าเอ็นดูเป็นยิ่งนัก อะไรๆ ประมาณนี้แหละครับที่เรียกว่าเด็กเลี้ยงง่าย อะไรๆก็ง่ายไปหมด ไม่รู้ไปทำอะไรมา ผมยกตัวอย่างเรื่องชงนมผสมแทนที่จะพูดเรื่องนมแม่เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจนมากขึ้นว่าเรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับอะไรทั้งนั้น

ส่วนเด็กเลี้ยงยาก ก็เป็นตรงข้าม ร้องกวน ร้องโยเย ร้องเสียงดัง เตะถีบสารพัด กัดอีกต่างหาก เขาก็เป็นแบบนี้ตั้งแต่วันแรกๆ หลังคลอด ให้นมก็ไม่ยอมหลับง่าย ตื่นมาก็ขออภัยนะครับ แหกปากอีกแล้ว คุณแม่ของเด็กเลี้ยงยากก็จะวิ่งหกล้มทั่วบ้านเพราะเอาใจเขาไม่ทัน ผมเผ้าหน้าตาการแต่งกายดูโทรมไปเสียด้วยกันหมดทั้งสิ้นเพราะเหนื่อยกับลูกเป็นที่สุด อะไรๆ ประมาณนี้แหละครับที่เรียกว่าเด็กเลี้ยงยาก โตมาก็จะเป็น "เด็กที่ค่อนข้างเอาแต่ใจ เวลาไม่ได้ดั่งใจเป็นร้องโวยวายและไม่ค่อยมีสมาธิ จดจ่อกับอะไรนานได้ยาก" ดังที่ว่ามา

 

 

ดังนั้น ความรู้ข้อที่หนึ่ง เขาเป็นเอง ไม่ต้องไปโทษใครจะว่าอย่างนั้นก็ไม่ถึงกับถูกต้องร้อยเปอร์เซนต์ เราพบว่าการใช้ชีวิตของคุณแม่ช่วงตั้งครรภ์ส่งผลต่อเทมเพอราเมนท์ของลูกที่จะเกิดมาด้วย เช่น คุณแม่เครียดมากด้วยสาเหตุอันใดก็ตาม สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ไปจนถึงใช้ยาเสพติด เหล่านี้เป็นสาเหตุที่ทำให้ลูกเกิดมาเป็นเด็กเลี้ยงยาก แต่ถ้าบ้านไหนไม่ได้ทำอย่างที่ว่ามาแล้ว ลูกเลี้ยงยากก็ยังยืนยันว่ามันเป็นเช่นนั้นเองที่เล่ามาเพื่อให้ทราบที่มาที่ไป

 

 

ต่อไปก็จัดการ วิธีจัดการมีหลักสั้นๆ ว่าก็อย่าไปเต้นตามเขา ถ้าลูกออกอาการเลี้ยงยากตั้งแต่เล็ก จะเอาอะไรก็จะเอาให้ได้ เราไม่ต้องวิ่งหกล้มตามใจเขา จะชงนมจะพาเขานอน จะเล่นกับเขาให้สนุกๆ สอนเขาให้รู้จักรอคอย ช่วยให้เขามีสมาธิจดจ่อกับอะไรบางอย่างนานขึ้น ทั้งหมดนี้ล้วนต้องการการใช้ชีวิตด้วยกันและทำเป็นตัวอย่างให้ดู เรียกว่า Modeling เขาใจร้อนเราเย็น เขาจะเอาเร็วๆ เราค่อยๆ ทำด้วยท่าทีที่สงบ เขาไม่รอเราจะรอ เขาจะเลิกเราจะเล่นต่อ ค่อยๆ ทำไปเรื่อยๆ

 

 

อย่าลืมที่ผมเคยพูดซ้ำๆ เขาตัวเล็กนิดเดียว เราตัวใหญ่กว่าตั้งเยอะ เราจะยอมเขาได้อย่างไรกัน หากรักเขาหวังดีต่อเขาในระยะยาวก็ต้องค่อยๆ ทำให้เขาดู เรื่องยากมักจะเป็นว่าคุณพ่อคุณแม่หงุดหงิดว่าทำไมเป็นแบบนี้ วันนี้อ่านคำตอบแล้วก็หวังว่าจะไม่หงุดหงิด เขาเกิดมาเป็นเอง เรามีหน้าที่ดูแลเขา เรื่องยากอีกเรื่องคือคุณพ่อคุณแม่ชอบใช้แต่ปากสอนลูก อย่าทำนั่นไม่ทำนี่ อย่าใช้ปาก ให้ทำให้เขาดู เรียนดนตรีช่วยได้แน่ครับ ส่วนฝึกสมาธิแล้วแต่คน เด็กบางคนเหมาะ บางคนก็ไม่เหมาะ

 

 

เรื่อง: นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์