อยากมีผิวหน้าที่ดี ต้องทำอย่างไร? โดยแพทย์หญิงธัญวดี พัทมุข

คนเรามีโอกาสไม่บ่อยนักที่จะได้พบเจอคนสำคัญหรือเหตุการณ์สำคัญในชีวิต ดังนั้น First impression จึงเป็นเรื่องที่สำคัญ หมอเชื่อว่าทุกๆคนต่างก็อยากมีสุขภาพผิวที่ดีเพื่อเพิ่มความมั่นใจให้กับตัวเองและอยากให้คนที่พบเจอเกิดความประทับใจตั้งแต่แรกพบใช่ไหมคะ

การเริ่มต้นดูแลผิว เริ่มต้นง่ายๆเพียงล้างหน้าให้สะอาดเป็นอันดับแรกค่ะ เนื่องจากในทุกๆวัน เราต้องออกไปเจอมลภาวะต่างๆ ที่คอยทำร้ายผิวอยู่ตลอด ทำให้มีสิ่งสกปรกติดค้างอยู่บนใบหน้า เช่น ฝุ่น เหงื่อ ไขมันส่วนเกิน (sebum) รวมถึงเครื่องสำอางและครีมบำรุงผิวหลายๆชนิดที่เราใช้กันในชีวิตประจำวัน การทำความสะอาดใบหน้าที่ไม่เพียงพอ การเลือกผลิตภัณฑ์ล้างหน้าที่ไม่เหมาะสมกับผิว รวมถึงการล้างหน้าที่บ่อยจนเกินไป อาจทำให้ผิวแย่ลง เกิดการระคายเคือง เช่น ผื่นแดง คัน แสบ แห้งลอก เกิดการอุดตันของรูขุมขน ทำให้เกิดสิวตามมาได้ง่ายค่ะ

สำหรับผู้ที่จำเป็นต้องใช้เครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของน้ำมัน (oil based) เช่นแป้งพัฟ ครีมรองพื้น การล้างหน้าด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดทั่วไปเพียงขั้นตอนเดียวอาจไม่เพียงพอค่ะ มีความจำเป็นที่จะต้องใช้ผลิตภัณฑ์จำเพาะ เช่น makeup remover หรือผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของน้ำมันก่อนที่เราจะล้างทำความสะอาดผิวหน้าตามปกติค่ะ

วันนี้หมอมีเกร็ดความรู้เล็กๆน้อยๆสำหรับการล้างหน้าให้มีผิวที่สุขภาพดีในระยะยาวมาฝากกันด้วยค่ะ

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ใช้กับร่างกาย เช่น โฟมหรือเจลล้างหน้า สบู่ แชมพู หรือแม้แต่ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดในครัวเรือน เช่น น้ำยาล้างจาน ผงซักฟอก น้ำยาล้างห้องน้ำ ต่างก็มีสารที่เรียกว่า surfactant หรือสารลดแรงตึงผิวเป็นส่วนประกอบทั้งนั้นค่ะ

โดย Surfactant หรือสารลดแรงตึงผิวมีคุณสมบัติ 2 แบบ คือ

1. hydrophilic (ส่วนที่ชอบน้ำ)
2. hydrophobic (ส่วนที่ชอบน้ำมัน)

การทำงานคือ ส่วนที่ชอบน้ำจับกับน้ำ ส่วนที่ชอบน้ำมันจับกับน้ำมัน จึงส่งผลทำให้สิ่งสกปรกหลุดออกมาได้ค่ะ

ในปัจจุบันสาร surfactant มี 4 กลุ่มใหญ่ ได้แก่

- Anionic Surfactant สารลดแรงตึงผิวชนิดประจุลบ ซึ่งเป็นสารหลักของผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดทั่วไป มีคุณสมบัติในการละลายน้ำได้ดี มีฟองค่อนข้างมาก ข้อเสียคืออาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวได้ง่าย สารนี้ใช้กันมากในสบู่ ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าต่างๆ แชมพู น้ำยาล้างจาน  เช่น SLS (Sodium laureth sulfate), SLES(Sodium laureth sulfate), Sarcosinate, Sodium / Ammonium Lauryl Ether Sulphate,  Sodium /Ammomiun LaurylSulphate,  Linear Alkyl Benzene Sulphonate ( LAS)

- Cationic Surfactant สารลดแรงตึงผิวชนิดประจุบวก สารกลุ่มนี้ไม่มีความสามารถในการทำความสะอาดและไม่มีฟอง แต่สามารถเกาะและเคลือบเส้นผมได้ดี จึงนิยมใช้ในกลุ่มของ ครีมนวดผม หรือน้ำยาปรับผ้านุ่ม เช่น Cetyltrimethyl ammonium bromide (CTAB), benzalkonium chloride, Polyquaternium, Alkyltrimethyl ammoniumchloride เป็นต้น

- Amphoteric Surfactant สารลดแรงตึงผิวที่มีทั้งประจุบวกและลบ มีความอ่อนโยนต่อผิว สามารถใช้ร่วมกับ SLS, SLES ได้ดี  แต่ประสิทธิภาพการทำความสะอาดอาจไม่ดีเท่า Anionic Surfactant จึงมักนิยมใช้ร่วมกัน สารในกลุ่มนี้ เช่น Cocamidoproply Betain เป็นต้น

- Nonionic Surfactant สารลดแรงตึงผิวชนิดที่ไม่มีประจุ สารในกลุ่มนี้มีความอ่อนโยนต่อผิวค่อนข้างสูง  แต่ไม่ให้ฟอง  นิยมใช้ในเจลล้างหน้าสูตรไม่มีฟอง และผลิตภัณฑ์กลุ่มล้างเครื่องสำอางต่างๆ เช่น Lauryl Glucoside, PEG-6 Caprylic/Capric Glycerides เป็นต้น 

สบู่ที่ขายตามท้องตลาดทั่วไปมักเป็นชนิด Anionic surfactant ซึ่งมีฟองมาก และมีความเป็นด่างที่สูง (pH ประมาณ 9.5-10)  ซึ่งต่างจาก pH ปกติบนผิวหนังของเรา ซึ่งมี pH ประมาณ 5.5  หลังการทำความสะอาด ค่า pH ที่สูงขึ้นจะทำให้ผิวหนังชั้น stratum corneum บวม สูญเสียความชุ่มชื้นออกจากผิวได้ง่าย ส่งผลให้ผิวแห้งตึงและสูญเสียเกราะป้องกันผิว (skin barrier function)  นอกจากนี้ยังทำให้แบคทีเรียที่ทำให้เกิดสิวเจริญเติบโตมากขึ้น ดังนั้นผู้ที่มีผิวแห้ง ผิวแพ้ง่าย หรือผู้ที่ใช้ยาทาและยารับประทานรักษาสิวอยู่ ซึ่งมีแนวโน้มที่จะเกิดการระคายเคืองของผิวได้ง่ายมากอยู่แล้ว จึงควรเลือกผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดใบหน้าที่อ่อนโยนเป็นพิเศษ ได้แก่กลุ่ม Nonionic surfactant ซึ่งมีฟองน้อย มีความอ่อนโยนต่อผิว เกิดการระคายเคืองต่อผิวน้อย และไม่มีฤทธิ์ทำลายเกราะป้องกันผิว (skin barrier function)

ในผู้ที่มีผิวมันหรือมีแนวโน้มเป็นสิวง่าย ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ควรมีคุณสมบัติชะล้างไขมันส่วนเกินในรูขุมขนได้ดี และควรเป็นชนิด non comedogenic เพื่อป้องกันการอุดตันของรูขุมขนในระยะยาว และช่วยลดปัญหาสิวในอนาคตได้ค่ะ

ส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์ล้างหน้าควรมีสารสกัดจากธรรมชาติ เพื่อลดการใช้สารเคมีบนผิวหน้าของเราค่ะ งดการใช้น้ำอุ่นล้างหน้า ไม่ล้างหน้าบ่อยและนานจนเกินไป

หลังล้างหน้าควรใช้ moisturizer ตามสภาพผิวเป็นประจำ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง  ถ้ามีผิวแห้งควรใช้ครีมเนื้อหนักกว่าคนที่มีผิวมันหรือผิวเป็นสิวง่าย เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวได้มากยิ่งขึ้น เพียงแค่เริ่มต้นง่ายๆ จากการล้างหน้าและเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าที่ดี สุขภาพผิวของเราก็จะสวยสุขภาพดีได้ในระยะยาวค่ะ

(Advertorial)