คุยกับหมอพิณ สตรีจ๋า..อย่าอายที่จะขึ้นขาหยั่ง

โดย พญ.พิณนภางค์ ศรีพหล

มะเร็งปากมดลูกพรากชีวิตหญิงไทยปีละ 5,200 คน แล้วจะป้องกันอย่างไรดี

การป้องกันมะเร็งปากมดลูกก็แบ่งได้เป็นขั้น ๆ

ขั้นแรก ควรฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อ HPV ที่หมอได้พูดคร่าว ๆ เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ถัดมาเป็นขั้นที่สอง คือ การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกอย่างสม่ำเสมอ ส่วนขั้นที่สาม คือการรักษาไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดหรือการฉายรังสี การให้ยาเคมีบำบัด

ถ้าพูดให้ฟังง่าย ๆ อาจเปรียบร่างกายเป็นบ้าน แล้วเชื้อมะเร็งปากมดลูกเป็นโจร การฉีดวัคซีน

ก็เหมือนเราจ้างยามมาเฝ้าหน้าบ้าน ซึ่งยามก็ทำให้โจรปล้นบ้านน้อยลง แต่ก็ไม่ 100% นะคะ แม้บ้านที่มียาม ก็อาจถูกโจรปล้นได้

หมอก็เปรียบเหมือนช่างค่ะ คอยเช็กสภาพบ้านของคุณว่ามีโจรขึ้นบ้านรึเปล่า โชคดีที่ธรรมชาติของมะเร็งปากมดลูก เป็นโรคที่ค่อยเป็นค่อยไปไม่ใช่โรคที่ติดเชื้อ HPV ในวันนี้ แล้วพรุ่งนี้เป็นมะเร็ง

อย่างที่บอกในสัปดาห์ที่แล้ว โรคนี้มีการเดินทาง จาก "การติดเชื้อ HPV" ไปสู่ "เซลล์ปากมดลูกผิดปกติ" ไปสู่ "มะเร็งปากมดลูก" ซึ่งใช้เวลาร่วมสิบปี

เปรียบเหมือนโจรขี้เกียจ ตอนแรกจะแค่ทำลายรั้วบ้านของคุณ (เซลล์ปากมดลูก) ถ้าตรวจพบ ว่ารั้วบ้านคุณพัง ก็ควรให้ช่าง (หมอ) ซ่อมรั้วบ้านให้

แต่ถ้าคุณยังไม่ตรวจ "ไม่เอาล่ะ อาย"

เจ้าโจรขี้เกียจจะขยับกัดกินประตูบ้าน (มะเร็งปากมดลูกระยะแรก) ถ้าตรวจพบ ช่างก็ยังพอช่วยคุณได้ โดยการยกประตูบ้านของคุณออก (ตัดมดลูกแบบถอนรากถอนโคน) เพื่อไม่ให้โจรบุกรุกไปยังส่วนอื่น ๆ ของบ้านได้

แต่ถ้าคุณยังไม่ตรวจ "ไม่เอาล่ะ กลัวเจ็บ" เจ้าโจรขี้เกียจ ก็จะทำงานต่อไป โดยการกินบ้านของคุณทั้งหลัง ถึงจุดจุดหนึ่ง ที่หมอหรือช่าง ไม่สามารถซ่อมบ้านให้คุณได้ โดยการผ่าตัดได้แต่ใช้รังสียิงโจรขี้เกียจ (การฉายแสง) หรือใช้น้ำยาฆ่าโจร (ยาเคมีบำบัด) และหวังว่าโจรขี้เกียจจะไม่กลับมา ถ้าถึงระยะท้าย ๆ โอกาสในการหายขาดก็น้อยลงเรื่อย ๆ

ฟังอย่างนี้แล้ว เริ่มอยากจะไปพบหมอบ้างรึยังคะ

การคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ควรเริ่มตรวจเมื่ออายุ 21 ปี และไม่แนะนำให้ตรวจก่อนอายุ 21 ปี เนื่องจากจะนำไปสู่การตรวจเพิ่มเติมและการรักษาโดยไม่จำเป็น ในช่วงอายุระหว่าง 21-29 ปี ควรตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกทุก 2 ปี

ส่วนสตรีที่มีอายุมากกว่า 30 ปี ที่ไม่ได้เป็นโรคเอดส์ ไม่ได้มีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำ หากผลตรวจคัดกรองทุก 2 ปี เป็นปกติติดกันเกิน 3 ครั้ง สามารถตรวจทุก 3 ปีได้ ควรให้แพทย์ตรวจภายในประจำปีด้วย

ฉีดวัคซีน HPV แล้วไม่ตรวจได้หรือไม่

ย้ำอีกครั้ง สตรีที่ฉีดวัคซีนป้องกัน HPV ควรได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเช่นคนไม่ได้ฉีดค่ะ

โรคบางอย่างไม่ใช่เรื่องของความโชคร้ายหรือความซวยอย่างเดียวแค่อย่าอาย อย่ากลัวเจ็บ

แค่นี้เราอาจเปลี่ยนจากโชคร้าย ให้กลายเป็น "โชคดี" ที่เจอก่อนจะได้รักษาทัน