เด็กกับจอภาพทุกชนิด ผลเสียที่ยังหาดีไม่เจอ

Q. ให้ลูกดูหนังตอนอายุกี่ขวบดีครับ เลือกอย่างไรดี หรือถ้าถือหลักว่าพ่อแม่ดูอยู่ด้วยก็ใช้ได้แล้ว จะเลือกอย่างไรถือเป็นเรื่องรองไป มีหนังเรื่องไหนคุณหมอแนะนำครับ (ทั้งที่ไม่ควรพลาดและไม่ควรดู)

     ล่าสุดมีบทความตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ไม่ให้เด็กอายุต่ำกว่า 3 ขวบดูโทรทัศน์

ก่อนสามขวบเด็กพัฒนาจิตใจ ตัวตน และบุคลิกภาพด้วยการแตะ สัมผัส และสบสายตาแบบตามองตารู้ถึงหัวใจกับพ่อแม่เป็นหลัก มิใช่ด้วยการสบสายตากับเงาในทีวีหรือจ้องจอทีวี ดังนั้นไม่ว่าสารคดีหรือการ์ตูนที่ฉายอยู่นั้นจะยอดเยี่ยมมากเพียงใดก็ไม่แนะนำ

     รายงานจากสหรัฐอเมริกาว่าโดยเฉลี่ยเด็กดูทีวีวันละ 4 ชั่วโมงและจอคอมพิวเตอร์บวกกับจออื่นๆอีกวันละ 2 ชั่วโมง เด็กที่ดูจอภาพวันละ 6 ชั่วโมงมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอ้วนและโรคหัวใจอย่างชัดเจน

     จอภาพที่เราพูดกันหมายถึงจอทุกชนิดทั้งโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ โน็ตบุ๊ค แท็บเล็ตหรือสมาร์ทโฟน

ถามว่าให้ดูคลิปสนุกๆสั้นๆ ครึ่งนาทีได้มั้ย คำถามนี้ดีมากเพื่อจะแสดงให้เห็นว่าเราไม่รู้คำตอบที่แท้จริงเวลามีอะไรเกี่ยวพันกับเทคโนโลยีใหม่ๆ จะมานั่งรองานวิจัยเหมือนโทรทัศน์ก็คงไม่ทันการณ์ ดังนั้นนี่คือยุคสมัยที่พ่อแม่และญาติพี่น้องต้องนั่งลงคุยกันให้มากว่าอะไรทำได้หรือไม่ได้ เพราะผู้เชี่ยวชาญก็ไม่รู้เหมือนกัน

     ประเด็นของคลิปในสมาร์ทโฟนน่าจะอยู่ที่เรื่องเวลาและวินัยเช่นเดิม

เชื่อว่าหลายบ้านก็ผ่อนหนักผ่อนเบาให้ดูคลิปน่ารักๆแต่มีกติกาต่างๆกันไปเพื่อมิให้เด็กเสียเวลาและจ้องหน้าจอนานเกินไปจนกระทั่งเสียเวลาเล่นเพื่อการพัฒนาการอื่นๆ ผมพบว่ามีบ้านหนึ่งที่พ่อแม่ไม่ให้เด็กเล็กดูคลิปในมือถือของตนเองแต่อนุญาตให้ดูของคนอื่นได้ตามกาละเทศะแต่ก็เป็นเพียงช่วงสั้นๆ ผมเดาว่าพ่อแม่เขาคุยกันแล้วและตัดปัญหาเรื่องลูกมารบเร้าขอดูคลิปที่บ้าน

     สมาคมแพทย์อเมริกันเผยแพร่ข่าวสารไม่ให้เด็กอายุต่ำกว่าสองขวบดูโทรทัศน์ (และจอภาพใดๆ) เพราะมีผลเสียและไม่มีหลักฐานว่าจะมีผลดีเลยแม้แต่น้อย รวมทั้งเด็กและเยาวชนที่อายุไม่เกิน 18 ปีไม่ควรดูโทรทัศน์เกินวันละ 2 ชั่วโมง สมาคมกุมารแพทย์คานาดาเผยแพร่ข่าวสารไม่ให้เด็กมีจอใดๆในห้องส่วนตัวหรือห้องนอน

     ตัวเลข 2 หรือ 3 ปีกันแน่ที่เราควรห้ามเด็กดูจอภาพใดๆ เป็นที่ถกเถียงกันอยู่ หากพิจารณาพัฒนาการทางจิตใจ ตัวเลขน่าจะเป็น 3 ดังที่ผมเขียนหลายครั้งว่าตัวตนของมนุษย์สร้างเสร็จเมื่อสามขวบ

     แต่ถ้าพิจารณาถึงพัฒนาการทางสมองซึ่งเป็นเรื่องทางชีววิทยา ตัวเลขน่าจะเป็น 2 เพราะเซลล์สมองและวงจรประสาทยังคงมีพัฒนาการสูงมากในสองขวบปีแรก การส่งรังสีหรือเงาเคลื่อนไหวของจอภาพใดๆ ผ่านม่านตาไปกระทบจอตาแล้วส่งสัญญาณประสาทเข้าไปกระแทกเซลล์สมองอีกทีนั้นส่งผลกระทบต่อการสร้างและก่อรูปของวงจรประสาทได้มาก อยากเสี่ยงก็ลอง

     รายการสารคดีสมัยใหม่น่าตื่นตาตื่นใจจนกระทั่งพ่อแม่บางบ้านอาจจะเสียดาย แต่ขอย้ำว่าอย่าเสียดาย

เรื่อง : นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
จิตแพทย์แผนกจิตเวช โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์