สารฆ่าเชื้อโควิด-19 หาได้ง่าย ๆ ในบ้านคุณ
เหตุการณ์แพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 (COVID-19) ในเวลานี้ ส่วนใหญ่มักเกิดจากผู้คนที่ติดเชื้อแล้วเดินทางไปยังแหล่งชุมชน หรือสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงการใช้ระบบขนส่งสาธารณะ ส่งผลให้เกิดการระบาดในวงกว้าง เพราะสามารถติดต่อถึงกันได้อย่างง่ายดายด้วยการหายใจ และการสัมผัส
ด้วยเหตุนี้เราจึงมักเห็นภาพผู้ประกอบการหรือเจ้าของสถานที่ต่าง ๆ ต้องออกมาทำความสะอาดครั้งใหญ่ด้วยการใช้สารฆ่าเชื้อเพื่อป้องกันและลดความเสี่ยงในการแพร่ระบาดอยู่เสมอ ๆ แต่สารฆ่าเชื้อนั้นคืออะไร ถ้าอยากให้บ้านสะอาดปลอดภัยเราสามารถซื้อมาทำเองที่บ้านได้หรือไม่ ลองมาคำตอบกัน
สารฆ่าเชื้อโรคคืออะไร
สารฆ่าเชื้อที่นำมาใช้นั้น เรียกว่า "Disinfectant" เป็นสารที่ใช้กำจัดเชื้อจุลินทรีย์ได้หลากหลายรูปแบบ แต่มีความรุนแรงต่อผิวหนังของสิ่งมีชีวิต จึงเหมาะสำหรับใช้กับพื้นผิวบนสิ่งของต่าง ๆ เพื่อยับยั้งการแพร่กระจายของเชื้อ เป็นสารประกอบสำคัญที่ใช้ในผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อที่ใช้ในครัวเรือน นอกจากนั้นยังนิยมใช้ในสถานพยาบาลด้วย
ทั้งนี้ สารฆ่าเชื้อสามารถแบ่งตามประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อได้เป็น 3 ระดับ คือ
1. สารฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพสูง (high level disinfectants)
เป็นกลุ่มที่มีฤทธิ์ในการทำลายเชื้อสูง สามารถฆ่าเชื้อได้ทุกชนิด ส่วนมากใช้ทำความสะอาดอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ไม่สามารถนึ่งฆ่าเชื้อได้ เช่น formaldehyde, 30% hydrogen peroxide, chlorinated compounds
2. สารฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพปานกลาง (intermediate level disinfectants)
สารในกลุ่มนี้สามารถทำลายแบคทีเรียและไวรัสได้เกือบทุกชนิด นิยมใช้ในห้องปฏิบัติการและโรงพยาบาล เช่น sodium hypochlorite, ethyl alcohol, isopropyl alcohol
3. สารฆ่าเชื้อประสิทธิภาพต่ำ (low level disinfectants)
สามารถทำลายเชื้อแบคทีเรีย ไวรัสและเชื้อราได้บางชนิด เช่น 3% hydrogen peroxide
สารแบบใดจึงสามารถฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้
เห็นชื่อสารเคมีมากมายแล้วอาจจะงง แต่จริง ๆ แล้วสำหรับการเลือกใช้สารฆ่าเชื้อโรคในกรณีของเชื้อไวรัสโควิด-19 นั้น ทาง Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ของสหรัฐอเมริกา และองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้แนะนำให้ใช้ ethyl alcohol (ethanol) ที่ความเข้มข้นอย่างน้อย 70% หรือ sodium hypochlorite เข้มข้น 0.5% ในการทำความสะอาดพื้นผิว ซึ่งอยู่ในกลุ่มของสารฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพแบบปานกลาง สามารถใช้ได้ทั้งในสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงสถานพยาบาลที่ต้องรักษาความสะอาดเป็นพิเศษ
ของในบ้านก็ฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้
สำหรับสารฆ่าเชื้อที่ใช้ตามบ้านเรือนและสามารถฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ มี 5 ชนิด ได้แก่ 1. Benzalkonium chloride 2. Chloroxylenol 3. Ethyl alcohol 4. Isopropyl alcohol และ 5. Sodium hypochlorite
โดยส่วนมากจะมีความเข้มข้นสูง ก่อนใช้งานต้องนำมาเจือจางด้วยน้ำ เพื่อให้มีความเข้มข้นในระดับที่สามารถฆ่าเชื้อได้ ซึ่งมีหลายยี่ห้อที่มีสารดังกล่าวและสามารถหาซื้อได้ง่ายในราคาหลักร้อย เช่น
1. ไฮเตอร์ (Haiter®) และ คลอร็อกซ์ (Clorox®)
มีสารโซเดียมไฮโปคลอไรท์ที่ฆ่าเชื้อได้ ในรูปของ available Chlorine อยู่ 6% จึงควรเจือจางให้ได้ความเข้มข้นตามที่เหมาะสม เช่น อาจใช้ 1 ส่วนผสมกับน้ำ 11 ส่วน ก็จะได้ความเข้มข้นโดยประมาณ 0.5%
2. น้ำยาฆ่าเชื้อเดทตอล (Dettol®)
น้ำยาฆ่าเชื้อยี่ห้อ เดทตอล นั้น มีขาย 2 ชนิด คือ Dettol® Hygiene Multi-Use Disinfectant กับ Dettol® Antiseptic Disinfectant ซึ่งมีสารออกฤทธิ์ที่แตกต่างกัน
- Dettol® Hygiene Multi-Use Disinfectant มีสารออกฤทธิ์เป็น alkyl dimethyl benzoyl ammonium chloride เข้มข้น 2.4% ใช้ฆ่าเขื้อโรคได้ แต่ห้ามนำมาใช้กับผิวหนัง เพราะจะทำให้เกิดการระคายเคือง
- Dettol® Antiseptic Disinfectant มีสารออกฤทธิ์เป็น chloroxylenol เข้มข้น 4.8% (ที่ขวดจะมีมงกุฎสีฟ้าบนฉลาก) ซึ่งใช้ได้กับผิวหนัง หากต้องการใช้ทำความสะอาดพื้นผิว ให้เจือจางในอัตราส่วนน้ำยา 1 ส่วน ผสมน้ำ 39 ส่วน แต่ถ้าใช้กับผิวหนัง ต้องเจือจางลงให้เหมาะสม เช่น ใช้ล้างบาดแผล ให้เจือจางน้ำยาในอัตราส่วน 1:20 หรือถ้าใช้เพื่อทำความสะอาดร่างกาย ให้เจือจาง 1:40
หมายเหตุ: ขอขอบคุณข้อมูลจากอาจารย์เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์" อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
บริการจากผู้เชี่ยวชาญด้านการฆ่าเชื้อโรคจำเป็นหรือไม่
แม้ว่าน้ำยาฆ่าเชื้อที่ใช้กันทั่วไปและสามารถหาซื้อมาใช้เพื่อทำความสะอาดบ้านเรือนของตนเองได้อย่างง่ายดาย เพราะมีขายตามซูเปอร์มาร์เก็ตและร้านขายยาชั้นนำ แต่ในกรณีที่มีบ้านหลังใหญ่ พื้นที่ใช้สอยมาก หรือเป็นผู้ประกอบการร้านอาหาร โรงเรียน มหาวิทยาลัย ห้างสรรพสินค้า โรงแรม สถานบันเทิง ระบบขนส่งสาธารณะต่าง ๆ ที่มีขนาดพื้นที่ใหญ่และมีผู้คนมาใช้จำนวนมาก
ในกรณีเหล่านี้อาจจำเป็นต้องใช้บริการจากผู้เชี่ยวชาญในการทำความสะอาดเพื่อฆ่าเชื้อโรคโดยเฉพาะ ซึ่งต่างจากการทำความสะอาดด้วยตนเองตรงที่บริษัทเหล่านี้จะมีอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE) ที่เหมาะสม รวมถึงอุปกรณ์สำหรับฉีดพ่นน้ำยาเพื่อฆ่าเชื้อโรคได้ทุกซอกมุมสำหรับมืออาชีพ โดยคิดค่าบริการตามขนาดพื้นที่ ซึ่งมีให้เลือกใช้บริการหลายบริษัทด้วยกัน เช่น
ยกตัวอย่างบริษัทผู้ให้บริการทำความสะอาด P&P Service Solution
บริษัททำความสะอาดที่ให้บริการทั้งบ้านพักอาศัย คอนโด อาคารสำนักงาน ด้วยน้ำยา Chemgene HLD4H ที่ได้รับการรับรองจากสถาบันในยุโรปและกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ มีจุดเด่นคือ
- สามารถกำจัดเชื้อโรคได้หลายชนิด รวมถึงเชื้อไวรัสโควิด-19 ด้วยเครื่องพ่นละอองฝอยละเอียด
- มีระยะการพ่นละอองเคมีได้ไกลถึง 10 เมตร
ราคา เริ่มต้นที่ 5,000 บาท
BPI-Bangkok Pacific International
บริการทำความสะอาดและพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อโรค
ข้อดีคือ
- กำจัดได้ทั้งเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย และเชื้อไวรัส เช่น ไข้หวัดนก (H5N1) ไข้หวัดใหญ่ มือเท้าปาก รวมถึงเชื้อไวรัสโควิด-19
- น้ำยาฆ่าเชื้อเหมาะแก่การทำความสะอาดและฆ่าเชื้อวัสดุ
- ไม่มีกลิ่นฉุน ไม่มีฤทธิ์กัดกร่อน ไม่ทำให้มีอาการระคายเคือง
- ไม่มีสารกลุ่มอัลดีไฮด์ที่เป็นพิษ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
ราคา ค่าบริการเริ่มต้นที่ 5,000 บาท/1,000 ลูกบาศก์เมตร
Mypro Service
บริการพ่นฆ่าเชื้อ (Sanitizer Service) ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อโรค อัลตราไซด์ (Ultraxide) ที่ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ที่ส่งผลต่อสุขภาพกลุ่มคนและปศุสัตว์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ข้อดีคือ
- Ultraxide เป็นสารที่มีประสิทธิภาพสูง สามารถออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อได้กว้างขวางหลายชนิด สามารถควบคุมเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา
- ไม่มีฤทธิ์กัดกร่อนหรือทำลายอุปกรณ์ต่างๆ
- ปลอดภัยต่อคนและสัตว์
ราคา ค่าบริการเริ่มต้นที่ 5,000 บาท
Rentokil
จากบริษัทรับกำจัดแมลงที่ให้บริการมานานกว่า 36 ปี เร็นโทคิลได้พัฒนาวิธีควบคุมไวรัสและเชื้อโรคที่มีประสิทธิภาพ มีจุดเด่นคือ
- ใช้ Rentokil Microbial Aerial Sanitization (Rentokil M.A.S.) ซึ่งได้รับการพิสูจน์ว่าสามารถฆ่าเชื้อไวรัสได้ถึง 65 สายพันธุ์ใน 19 สกุล แบคทีเรีย 400 สายพันธุ์ เชื้อรา 100 สายพันธุ์
- สามารถฆ่าเชื้อโรคและไวรัสในอากาศ เช่น ไข้หวัดนก (H5N1) ไข้หวัดใหญ่ (H1N1 ) และโรคมือเท้าปาก รวมถึงเชื้อไวรัสโควิด-19
- ใช้เวลาปฏิบัติการเพียง 3 ชั่วโมง
ราคา ค่าบริการเริ่มต้นที่ 12.5 บาท/ตารางเมตร
De Hygienique
บริษัททำความสะอาดบ้านและบริการน้ำยาฆ่าเชื้อโรค ด้วยน้ำยาปลอดสารเคมี 100% มีจุดเด่นคือ
- น้ำยาที่ใช้ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ปลอดภัยต่อผู้อาศัยในบ้าน
- เทคโนโลยีที่ได้รับการรับรองจากศูนย์วิจัยเยอรมัน
- สามารถกำจัดได้ทั้งแบคทีเรียและไวรัส เช่น เชื้อไวรัสโควิด-19 รวมถึงเชื้อโรคที่มีขนาดเล็ก 0.1 ไมครอน
ราคา ค่าบริการเริ่มต้นที่ 100 บาท/ตารางเมตร
ข้อดีของการใช้บริการจากบริษัทที่ให้บริการทำความสะอาดคือ มีอุปกรณ์ป้องกันเชื้อโรคที่รัดกุม ที่สำคัญคือมีการพัฒนาสารฆ่าเชื้อโรคให้สามารถฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา รวมถึงเชื้อโรคระบาดอื่น ๆ เช่น ไข้หวัดใหญ่ ไข้หวัดนก โรคมือเท้าปาก บางรายยังพัฒนาให้น้ำยาฆ่าเชื้อมีความปลอดภัยต่อมนุษย์ สัตว์เลี้ยง และสิ่งแวดล้อมด้วย
ทั้งนี้ การใช้สารฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 แตกต่างจากการพ่นยาเคมีเพื่อกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายที่เป็นสาเหตุของไข้เลือดออก ซึ่งสารบางตัวมีพิษต่อคนและสัตว์ จึงต้องใช้ความระมัดระวังสูงและต้องทำความสะอาดคราบสารเคมีที่ตกค้างตามพื้น จึงต่างจากการใช้สารฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19
ถึงแม้ว่าการทำความสะอาดเพื่อฆ่าเชื้อโรคภายในบ้านเรือนหรือที่อยู่อาศัยจะสามารถซื้อสารฆ่าเชื้อโรคมาทำเองได้ที่บ้าน แต่ถ้าอยากได้ความสะอาดแบบขั้นสุด เพื่อป้องกันเชื้อโรคได้อย่างครอบคลุม และเป็นมิตรต่อผู้อาศัยและสิ่งแวดล้อม การเลือกใช้บริการจากมืออาชีพก็เป็นคำตอบที่น่าสนใจไม่ใช่น้อย
