เมื่อโรงงานอยู่ใกล้บ้าน เราต้องทำอย่างไร

แน่นอนว่าเมื่อเลือกทำเลที่จะสร้างบ้าน หรือซื้อบ้าน นอกจากเรื่องการเดินทางที่สะดวกสบายใกล้สถานที่สำคัญและจำเป็น ทั้งตลาด โรงพยาบาล สถานศึกษา ฯลฯ เราอาจต้องพิจารณาปัจจัยอื่นร่วมด้วย ซึ่งเรื่องของการที่มีโรงงานอยู่ใกล้บ้าน หลายๆ คนอาจรู้สึกว่าอยากหลีกเลี่ยงเนื่องจากเมื่อมีโรงงานอยู่ใกล้บ้านจะมีหลายๆ สิ่งเกิดขึ้นตามมา

เมื่อโรงงานอยู่ใกล้บ้านบรรยากาศบ้านที่อาจเคยเงียบสงบจะหายไป อาจมีเสียงดังรบกวนการพักผ่อน หรือถ้าหากเราต้องการอากาศที่บริสุทธิ์ก็คงกลายเป็นเรื่องยาก นั่นยังรวมไปถึงปัญหาด้านมลภาวะอื่นๆ ที่อาจตามมาหากโรงงานเหล่านั้นมีระบบจัดการที่ไม่ดี

หากพิจารณาตามพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2535 ได้มีการกำหนดการจะเป็นโรงงานซึ่งควบคุมโดยกฎหมายโรงงาน จะต้องมีองค์ประกอบครบทั้ง 3 ข้อดังนี้

1.มีอาคาร สถานที่
2.ใช้เครื่องจักรตั้งแต่ 5 แรงม้าขึ้นไป หรือใช้คนงานตั้งแต่ 7 คนขึ้นไป
3.ทำ ผลิต ประกอบ บรรจุ ซ่อม ซ่อมบำรุง ทดสอบ ปรับปรุง แปรสภาพ ลำเลียง เก็บรักษาหรือทำลายสิ่งใดๆ ตามประเภทหรือชนิดกิจการ 104 ประเภทที่ระบุในกฎกระทรวง (พ.ศ. 2535) 

อย่างไรก็ตามถึงแม้จะเข้าข่ายการเป็นโรงงานแล้วก็ตาม แต่ก็ไม่จำเป็นว่าจะต้องขออนุญาตในการจัดตั้งโรงงานเสมอไป เพราะยังมีการแบ่งประเภทโรงงานออกเป็น 3 จำพวกด้วยกันคือ

โรงงานจำพวกที่ 1 โรงงานที่สามารถประกอบกิจการได้ทันทีตามความประสงค์ของผู้ประกอบกิจการ แต่ต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในกฎกระทรวง และประกาศกระทรวง

โรงงานจำพวกที่ 2 เป็นโรงงานที่ไม่ต้องขออนุญาต แต่ต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดเช่นกัน และเมื่อจะเริ่มประกอบกิจการให้แจ้งต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ทราบก่อน

โรงงานจำพวกที่ 3 เป็นโรงงานที่ต้องได้รับอนุญาตก่อนจึงจะตั้งโรงงานได้

ซึ่งกฎกระทรวงฉบับที่ 2 ออกตามความในพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2535  อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 8 (1)(2) (3) (4) (5) (6) และ (8) แห่งพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2535 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม ออกกฎกระทรวงไว้ดังต่อไปนี้ (โดยขอยกมาเป็นเพียงบางส่วน)

หมวด 1

หมวด 1 ที่ตั้ง สภาพแวดล้อม ลักษณะอาคารและลักษณะ ภายในของโรงงาน

ข้อ 1 ห้ามตั้งโรงงานจำพวกที่ 1 และโรงงานจำพวกที่ 2 ในบริเวณดังต่อไปนี้

(1) บ้านจัดสรรเพื่อการพักอาศัย อาคารชุดพักอาศัย และบ้านแถวเพื่อการพักอาศัย
(2) ภายในระยะ 50 เมตร จากเขตติดต่อสาธารณสถาน ได้แก่ โรงเรียนหรือสถาบันการ ศึกษาวัดหรือศาสนาสถานโรงพยาบาล โบราณสถาน และสถานที่ทำการงานของหน่วย งานของรัฐ และให้หมายความรวมถึงแหล่งอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามที่คณะรัฐมนตรีกำหนด

ข้อ 2 ห้ามตั้งโรงงานจำพวกที่ 3 ในบริเวณดังต่อไปนี้กำหนด

(1) บ้านจัดสรรเพื่อการพักอาศัยอาคารชุดพักอาศัย และบ้านแถวเพื่อการพักอาศัย
(2) ภายในระยะ 100 เมตร จากเขตติดต่อสาธารณสถานได้แก่ โรงเรียนหรือสถาบันการ ศึกษาวัดหรือศาสนาสถาน โรงพยาบาล โบราณสถาน และสถานที่ทำการงานของหน่วย งานของรัฐและให้หมายความรวมถึงแหล่งอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามที่คณะรัฐมนตรีกำหนด

ข้อ 3 สถานที่ทำการงานของหน่วยงานของรัฐตามข้อ 1 (2) หรือ ข้อ 2 (2) ไม่หมายความรวมถึง สถานที่ทำการงานโดยเฉพาะเพื่อการควบคุมกำกับดูแล อำนวยความสะดวก หรือให้บริการ แก่การประกอบกิจการของโรงงานแห่งนั้นๆ ในกรณีมีเหตุอันสมควร รัฐมนตรีจะกำหนด โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษาให้ร่นหรือขยายระยะทางที่กำหนดในข้อ 1 (2) หรือข้อ 2 (2) หรือมิให้ใช้บังคับข้อ 1 (2) แก่โรงงานประเภทใดตามเงื่อนไขที่กำหนดก็ได้

ข้อ 4 โรงงานจำพวกที่ 3 นอกจากห้ามตั้งในบริเวณตามข้อ 2 แล้วต้องตั้งอยู่ในทำเลและสภาพ แวดล้อมที่เหมาะสมมีบริเวณเพียงพอที่จะประกอบกิจการอุตสาหกรรมตามขนาดและ ประเภทหรือชนิดของโรงงานโดยไม่อาจก่อให้เกิดอันตรายเหตุรำคาญหรือความเสียหาย ต่อบุคคลหรือทรัพย์สินของผู้อื่นด้วย 

หากทราบว่าโรงงานที่มาตั้ง หรือจะมาตั้งไม่ถูกต้องตามหลักเกณฑ์ เราสามารถร้องเรียนกรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ให้มาตรวจสอบโรงงานดังกล่าวได้ และหากคุณพักในหมู่บ้านจัดสรร ก็สามารถแจ้งให้นิติบุคคลทราบถ้าพบว่าโรงงานนั้นมีการดัดแปลงอาคารหรือมีการใช้งานไม่ตรงกับประเภทการใช้ที่ดิน หรือจะแจ้งไปยังสำนักงานเขต อบต. เทศบาลเพื่อให้เข้ามาตรวจสอบได้