สร้างบ้านทั้งทีต้องคิดถึงช่วงอายุสูงวัย

โดยปกติแล้วช่วงอายุที่เราใช้เวลาในการสร้างบ้านส่วนใหญ่มักจะอยู่ในช่วงที่อายุยังน้อย สุขภาพร่างกายยังแข็งแรง ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ เราจึงมองข้ามและไม่ได้คิดเผื่อไปถึงอนาคตเมื่อเรามีอายุมากขึ้น ซึ่งย่อมมาพร้อมกับสภาพร่างกายที่เสื่อมถอย ความคล่องแคล่วก็จะลดน้อยลงตามไปด้วย สายตาฝ้าฟาง ไร้เรี่ยวแรง ดังนั้นการสร้างบ้านในช่วงเวลาที่ยังเป็นหนุ่มเป็นสาวจึงมักไม่เหมาะกับวัยที่กำลังเปลี่ยนไปอย่างแน่นอน

แนวคิดในการออกแบบเพื่อทุกคนที่เรียกว่า Universal Design หรือ UD จึงเข้ามาช่วยแก้ปัญหาในจุดนี้ เพราะการออกแบบที่ทำเพื่อตอบโจทย์คนทุกวัยตั้งแต่เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้สูงอายุ คนเจ็บป่วย รวมไปถึงผู้พิการทุกประเภท ไม่ว่าจะทางสายตา ร่างกาย ผู้ใช้รถเข็น ก็สามารถใช้งานได้ด้วยตนเองโดยไม่จำเป็นต้องพึ่งพาผู้อื่น

แนวทางในการออกแบบ UD เริ่มจากสิ่งแรกเลยคือ กำจัดอุปสรรคการเข้าถึงพื้นที่ต่างๆ เช่น การใช้มือจับแบบเขาควายแทนการใช้ลูกบิดหัวกลม มีช่องทางเข้า ประตูที่มีระยะเพียงพอให้คนทั่วไป คนที่ใช้ไม้เท้า ใช้ไม้ค้ำ และรถเข็นก็สามารถเดินหรือเคลื่อนผ่านเข้าออกได้อย่างสะดวก นอกจากนี้ความสูงของช่องทางเข้า ทางเดินก็ไม่ควรมีสิ่งกีดขวางให้ชนศีรษะ

สิ่งสำคัญต่อมาคือความชัดเจนในทุกๆ พื้นที่ภายในบ้าน แม้แต่กับคนสายตาไม่ดี สายตาเสื่อม ต้องเลือกใช้สีหรือสัญลักษณ์ที่กำหนดความชัดเจน อย่างบริเวณทางต่างระดับ เพื่อลดอุบัติเหตุภายในบ้าน รวมถึงแสงสว่างก็ต้องเพียงพอ ไม่มืดหรืออับทึบ

ถัดมาเป็นเรื่องของการอำนวยความสะดวกให้กับผู้ใช้งาน เช่น อุปกรณ์ต่างๆ อยู่ในระยะที่เข้าถึงได้ง่าย ตำแหน่งของปลั๊กไฟ สวิตช์ไฟฟ้าอยู่ในระดับที่เอื้อมถึงแม้แต่คนที่นั่งอยู่บนรถเข็น ส่วนห้องน้ำก็ต้องมีพื้นที่หรือขนาดเพียงพอให้รถเข็นสามารถหมุนได้รอบ มีราวจับเพื่อการพยุงตัวที่ช่วยให้การลุกนั่งเป็นไปอย่างสะดวก หรือมีราวจับบริเวณอ่างล้างหน้าที่มั่นคงแข็งแรง และมีพื้นที่ให้นั่งอาบน้ำ รวมถึงพื้นและทางเดินในแต่ละจุดต้องไม่ลื่น และที่สำคัญมีอุปกรณ์แจ้งขอความช่วยเหลือในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน