“หมูกระทะ ปิ้งย่าง สุกี้ ชาบู” เมนูสังสรรค์ปีใหม่ที่ต้องระวังอันตราย!

เทศกาลแห่งการสังสรรค์เวียนกลับมาอีกครั้ง มีคนจำนวนไม่น้อยที่เฉลิมฉลองเทศกาลปีใหม่ด้วยการ “กินเลี้ยง” ซึ่งเมนูสุดฮิตของการกินเลี้ยงสังสรรค์ก็มักจะหนีไม่พ้นพวกหมูกระทะ ปิ้งย่าง ชาบู สุกี้ ที่สามารถกินด้วยกันเป็นหมู่คณะและรวมพูดคุยสนุกสนานเฮฮากันได้ รวมถึงอากาศช่วงสิ้นปีที่ภูมิภาคต่าง ๆ ในประเทศเป็นช่วงฤดูหนาว เมนูอาหารเหล่านี้จึงให้ความอบอุ่นไปด้วยในตัว

อย่างไรก็ตาม เมนูอาหารเหล่านี้แค่ดีต่อใจ ดีต่อความสัมพันธ์ แต่ไม่ค่อยจะดีต่อสุขภาพเท่าไรนัก ที่ผ่านมามีการให้ความรู้กันว่าพวกการกินเมนูปิ้งย่างถี่ ๆ บ่อย ๆ ทำให้เกิดความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งได้ นอกจากนี้ยังเป็นเมนูที่ทำให้น้ำหนักขึ้นได้ไม่ยาก เพราะส่วนใหญ่จะกินกันแบบบุฟเฟต์ที่กินเพื่อความคุ้ม ไขมันและโซเดียมนำมาซึ่งโรคภัยไข้เจ็บ และอาหารที่ขึ้นเตาก็ไม่ได้สะอาดเสมอไป อาจจะปนเปื้อนสารเคมีและเชื้อโรคต่าง ๆ จึงควรบริโภคอย่างระมัดระวังอันตราย โดยเฉพาะในช่วงที่เมนูเหล่านี้กลับมาฟีเวอร์ในช่วงเทศกาล

เมนูสุดฮิตในช่วงเทศกาล อันตรายกว่าที่คิด

ปฏิเสธไม่ได้ว่า “หมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู” เป็นเมนูชูชีวิตของใครหลาย ๆ คน ไม่ใช่แค่เทรนด์การบริโภคที่ฮอตฮิตในช่วงหนึ่งแล้วหายไป โดยเฉพาะหมูกระทะที่กินกันมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว ถึงขนาดที่บางคนมองว่าเป็นอาหารประจำชาติเลยด้วยซ้ำไป ใครไปเที่ยวต่างประเทศนาน ๆ กลับมาไทยเป็นต้องรีบจัดหมูกระทะสักมื้อด้วยความคิดถึง และถึงแม้ว่าในบางประเทศจะมีร้านหมูกระทะแบบไทย ๆ ไปเปิด แต่มันก็ไม่ได้รู้สึกฟินเท่าเวลาที่กินที่ร้านในไทยอยู่ดี ที่สำคัญ เมนูพวกนี้ยังเป็นอาหารสำหรับเยียวยาจิตใจด้วย ถ้อยคำที่ว่า “หมูกระทะจะเยียวยาทุกสิ่ง” ไม่ได้พูดกันเล่น ๆ

เพราะฉะนั้น จึงไม่ใช่เรื่องแปลก หากผู้คนจะโหยหาเตาร้อน ๆ หมูนุ่ม ๆ และน้ำจิ้มรสจัดจ้านอยู่บ่อย ๆ โดยร้านอาหารเมนูเหล่านี้ก็จะมีลูกค้าเข้าไปใช้บริการแน่นร้าน ถึงขั้นต้องรอคิวกันยาวในช่วงเทศกาลตลอด ไม่ใช่แค่ความอบอุ่นจากเตาไฟเบื้องหน้า แต่ยังเป็นความอบอุ่นจากการได้พบปะสังสรรค์กันกับบรรดาญาติสนิทมิตรสหายด้วย เมนูเหล่านี้ช่วยเพิ่มอรรถรสให้การพูดคุยสารทุกข์สุกดิบของกันและกันให้ดุเด็ดเผ็ดมันมากขึ้นไปอีก เป็นความคึกคักครึกครื้นของการรวมตัวกันของสายหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู ที่ได้อร่อยอาหารร่วมกันและพูดคุยเรื่องราวชีวิตให้กันฟัง

ถึงอย่างนั้น สายกินก็ไม่ควรจะหวังใช้อาหารประเภทนี้มาเยียวยาจิตใจบ่อย ๆ กินทุกสัปดาห์หรือวันเว้นวันก็ไม่ไหว ไม่ใช่แค่เปลืองเงินอย่างเดียว แต่เพราะอาหารประเภทนี้มันก็มีโทษอยู่มากเหมือนกัน เริ่มต้นจาก

• ควันจากการปิ้งย่างของอาหารประเภทนี้ ข้อมูลจากศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย ระบุว่า การทานอาหารปิ้งย่างหรือรมควันเป็นประจำ มีความเสี่ยงต่อการได้รับ สารก่อมะเร็งมากถึง 3 ชนิด ได้แก่ สารไนโตรซามีน (Nitrosamines) พบในปลาหมึกย่าง ปลาทะเลย่าง และในเนื้อสัตว์ที่ใส่สารไนเตรท ประเภทแหนม ไส้กรอก เบคอน แฮม อาหารที่มีสีแดงผิดปกติ สารกลุ่มไพโรไลเซต (Pyrolysates) พบการปนเปื้อนได้จากส่วนที่ไหม้เกรียมของอาหาร บางชนิดมีฤทธิ์ร้ายแรงทางพันธุกรรม และสารในกลุ่มของพีเอเอช (PAHs) พบในควันที่เกิดจากการปิ้งย่างอาหาร และควันที่เกิดจากการเผาไหม้ของเตาถ่าน สารชนิดเดียวกับท่อไอเสียรถยนต์ ควันบุหรี่
• อุดมไปด้วยไขมันและโซเดียมที่ค่อนข้างสูง ซึ่งไขมันที่เราได้รับจากอาหารประเภทนี้อาจนำไปสู่โรคเรื้อรังต่าง ๆ เช่น โรคอ้วน โรคหัวใจ โรคไขมันอุดตันหลอดเลือด ส่วนโทษของการกินอาหารที่มีโซเดียมในปริมาณมากเกินไป ก็เพิ่มความเสี่ยงเกี่ยวกับความดันโลหิตและเป็นอันตรายต่อไต
• การกินอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ บางคนจะชอบกินเนื้อสัตว์ที่กึ่งสุกกึ่งดิบ ซึ่งไม่ถูกสุขลักษณะ โดยเฉพาะ “เนื้อหมูดิบ” หรืออาจจะไม่ได้กินเนื้อหมูสุก ๆ ดิบ ๆ แต่การใช้ตะเกียบคู่เดียวคีบทั้งของสุกและของดิบ ก็เสี่ยงที่จะเป็นโรคไข้หูดับ โดยเกิดจากการติดเชื้อสเตรปโตคอกคัส ซูอิส (Streptococcus suis) จากหมูสู่คน ผู้ป่วยจะมีอาการตั้งแต่มีไข้ ไปจนถึงมีอาการหูหนวกถาวร และร้ายแรงสุดอาจอันตรายถึงชีวิตได้ นอกจากนี้ การกินหมูดิบยังเสี่ยงรับเชื้อ ที่ก่อให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบด้วยเช่นกัน
• การปนเปื้อนของสารเคมี จากข่าวล่าสุดที่มีการตรวจพบการใช้สารฟอร์มาลีน (Formalin) หรือน้ำยาแช่ศพ นำมาแช่เนื้อสัตว์ต่าง ๆ โดยที่เนื้อสัตว์เหล่านั้นส่งขายตามร้านหมูกระทะ ปิ้งย่าง ชาบู การใช้สารฟอกขาว หรือสารโซเดียมไฮโดรซัลไฟต์ (Sodiumhydrosulfite) กับเมนูผ้าขี้ริ้ววัว การใช้สารบอแรกซ์ หรือโซเดียมโบเรท (Sodium Borate) กับเมนูอาหารแปรรูปประเภทไส้กรอก ลูกชิ้น รวมถึงสารยาฆ่าแมลงในพวกผัก สารเคมีเหล่านี้อันตรายมากหากกินเข้าไปและสะสมในร่างกาย รวมถึงอาจเกิดอาการแพ้เมื่อได้รับสารเคมีด้วย

กินได้ แต่ต้องกินอย่างไรให้ปลอดภัย

เนื่องจากอาหารประเภทหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู กลับมาเป็นตัวเลือกหลัก ๆ ของการสังสรรค์กันเพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลปีใหม่ ในขณะเดียวกับที่เราก็ได้ทราบกันแล้วว่าเมนูอาหารเหล่านี้มีอันตรายแฝงอย่างไรบ้าง ซึ่งก็คงทำให้เมนหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู ของหลาย ๆ คนไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป ถึงอย่างนั้นก็ไม่ได้หมายความว่าเราต้องเลิกกินเมนูเหล่านี้ตลอดชีวิตเช่นกัน เพราะหากเรารู้จักที่จะเลือกกินให้มากขึ้นกว่าเดิมอีกสักนิด เราก็ยังสามารถเอร็ดอร่อยกับเมนูต่าง ๆ เหล่านี้ได้เช่นเดิม และปลอดภัยต่อภัยสุขภาพที่แฝงมาด้วย

หลัก ๆ แล้ว เนื่องจากเมนูอาหารที่ปรุงสุกโดยการปิ้งและการย่าง เป็นการทำอาหารให้สุกด้วยการใช้ความร้อนที่อยู่ใกล้กับแหล่งให้ความร้อน ส่งผลให้เนื้อสัตว์ได้รับความร้อนในอุณหภูมิสูง การเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์จะก่อให้เกิดสารพิษที่เป็นตัวตั้งต้นโรคต่าง ๆ ได้ เราจึงควรรู้วิธีปรุงอาหารอย่างถูกต้อง เพื่อลดความเสี่ยงและป้องกันโรค โดยเฉพาะมะเร็ง เริ่มต้นจากการเลือกร้านที่มีอากาศถ่ายเท มีพัดลม หรือเครื่องดูดควันไว้บนเตา เพื่อลดปริมาณควันที่จะสูดดมเข้าไป รวมถึงการเลือกใช้เตา เตาไฟฟ้าจะดีกว่าเตาถ่าน เพราะสามารถควบคุมความร้อนได้ดีกว่า แต่ถ้าหากเป็นเตาถ่านธรรมดา อาจต้องเลือกที่ถ่านที่จะใช้เป็นเชื้อเพลิง ถ่านอัดก้อนที่การเผาไหม้เกิดขึ้นอย่างช้า ๆ จะดีกว่า

การปิ้งย่างอาหาร หากเป็นไปได้ ควรวัตถุดิบที่จะปิ้งหรือย่างด้วยกระดาษฟอยล์ก่อน เพื่อป้องกันไม่ให้ไขมันจากอาหารหยดลงบนถ่านและไฟโหมไหม้เนื้อสัตว์ ส่วนที่กระทะหรือตะแกรงย่าง ควรทาด้วยน้ำมันหรือเนย เพื่อช่วยลดรอยไหม้ตรงจุดสัมผัสระหว่างเนื้อสัตว์กับกระทะหรือตะแกรง กรณีที่เนื้อสัตว์อยู่ใกล้ไฟ ควรให้เนื้อสัตว์อยู่สูงกว่าเปลวไฟพอสมควร พลิกบ่อย ๆ ดูให้ดีว่าสุกทั่วถึงทั้งด้านนอกและด้านใน ที่สำคัญที่สุด อย่าให้เนื้อสัตว์ไหม้ หากมีรอยดำเกรียม ให้ตัดทิ้งให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ก่อนกิน

ลดการบริโภคไขมันด้วยการเลือกตัดส่วนไขมันออก และพยายามอย่ากินบ่อยมากเกินไป เพื่อลดการสะสมของสารเคมีต่าง ๆ ที่ปนเปื้อน อย่าลืมแยกตะเกียบอาหารดิบกับสุก หรือมีที่คีบอาหารดิบโดยเฉพาะ อย่าใช้ปนกัน นอกจากนี้ ควรกินผักและผลไม้ควบคู่ไปด้วย เพื่อที่จะได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วย ระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่ายทำงานได้อย่างปกติมีประสิทธิภาพ และมีส่วนช่วยในการขับสารพิษหรือให้ประโยชน์ในการป้องกันร่างกายจากโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ยึดหลัก “สุก ร้อน สะอาด” ตามที่กรมควบคุมโรคแนะนำ

ทำกินเองสบายใจกว่ากันเยอะ

แน่นอนว่าการเข้าครัวเตรียมเมนูหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง หรือชาบู กินเองตั้งแต่ขั้นตอนแรกคงจะไม่ใช่เรื่องเล็ก จริง ๆ มันออกจะยุ่งยากและเสียเวลากว่าการออกไปกินที่ร้านมากเลยด้วย เพราะเราต้องจัดเตรียมของทุกอย่างด้วยตนเองทั้งหมด ทั้งออกไปซื้อวัตถุดิบพวกของสด ล้างทำความสะอาด หมักเนื้อสัตว์ เตรียมอุปกรณ์ในการกิน กินเสร็จก็ต้องมาเหนื่อยเก็บล้างจานชามกองโตอีก แต่ถึงอย่างนั้น การเตรียมวัตถุดิบเองทุกขั้นตอนก็ยังสบายใจกว่า ในเมื่อเราเลือกของเอง ล้างเอง ปรุงเองกับมือ มั่นใจได้ว่าทำความสะอาดแล้ว รู้ว่าใส่อะไรลงไปบ้าง พอจะหายห่วงได้หนึ่งเปลาะ

ตรงนี้นี่เองที่ต่างจากการไปกินที่ร้าน ทุกสิ่งอย่างสำเร็จรูปหมดแล้ว แค่เดินไปตักมาแล้วทำให้สุกก็กินได้เลย เราเองก็นั่งกินกันอย่างเอร็ดอร่อย สนุกสนาน ทั้งที่เราไม่รู้อะไรสักอย่างว่าอาหารที่กินเข้าไปปลอดภัยแค่ไหน เนื้อสัตว์มาจากที่ไหน ปนเปื้อนอะไรสารพิษอะไรหรือเปล่า พืชผักที่ว่ามีประโยชน์แต่ร้านได้ล้างทำความสะอาดหรือยัง ในน้ำซุปมีเครื่องปรุงอะไรบ้าง โซเดียมเยอะเกินไปไหม แอบใส่กัญชาโดยไม่แจ้งลูกค้าก่อนหรือเปล่า แม้กระทั่งเตา หม้อ จาน ชาม ช้อน ตะเกียบที่ร้านใช้ ล้างสะอาดหรือไม่ นี่เป็นสิ่งที่เราไม่รู้เลยเวลาไปกินอาหารที่ร้าน

รู้สึกใช่ไหมว่าแค่กินหมูกระทะทำไมจะต้องทำให้เป็นเรื่องใหญ่ มีอะไรให้กินก็กินไปเถอะไม่ตายหรอก เราไม่ควรจะเรื่องเยอะเรื่องมากกับการกินขนาดนี้ ทว่าถ้าเราเองยังไม่ตระหนักว่าตัวเองกินอะไรเข้าไปบ้าง ก็คงไม่มีใครมาระวังภัยให้เราได้ มันหมายความว่าเรากำลังหลงลืมสุขอนามัยในการกินอาหาร ทั้งที่เรามีสิทธิที่จะกินอะไรก็ได้ที่ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย ต้องไม่ลืมว่าการกินเป็นวิธีเอาสารพิษหรือสิ่งแปลกปลอมที่ร่างกายต่อต้านเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายที่สุดแล้ว โดยเฉพาะกับเมนูโปรดของคนไทยอย่างหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู ที่กินได้ทุกเทศกาล บางคนกินสัปดาห์ละครั้งเลยก็มี สารพิษต่าง ๆ เหล่านั้นกินเข้าไปแล้วอาจจะไม่ตายทันที แต่อาจจะค่อย ๆ สะสมแล้วตายผ่อนส่งก็ได้

การทำเมนูหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง หรือชาบูกินเองที่บ้าน อาจจะไม่ได้ฟีลเท่าการกินที่ร้าน แถมยังต้องมาเหนื่อยจัดเตรียมทุกสิ่งทุกอย่างเอง ถึงอย่างนั้น เราก็ยังเลือกได้เองว่าเรานำเอาอะไรเข้าสู่ร่างกายบ้าง มีความสะอาดถูกหลักอนามัยแค่ไหน ซึ่งก็น่าจะมีความปลอดภัยมากกว่าเยอะ และอีกสิ่งที่สำคัญ คือการทำเมนูเหล่านี้กินกันเองในช่วงเทศกาลก็ยังถือว่าเป็นกิจกรรมที่เราจะได้สานสัมพันธ์กับผู้อื่นด้วย ไม่ว่าจะครอบครัว กลุ่มเพื่อน หรือกลุ่มเพื่อนร่วมงาน ดังนั้น ถ้าไม่เหลือบ่ากว่าแรงอะไร หากคิดจะเฉลิมฉลองด้วยเมนูหมูกระทะ สุกี้ ปิ้งย่าง ชาบู ซื้อของสดมาช่วยกันทำกินก็สนุกสนานไปอีกแบบ สบายใจกว่ากันเยอะด้วย