เธอแค่ซึม หรือ เศร้า หรือ "ซึมเศร้า"

คอลัมน์ คุยกับหมอพิณ โดย พญ.พิณนภางค์ ศรีพหล doctorpin111@gmail.com
เธอแค่ซึม หรือ เศร้า หรือ "ซึมเศร้า"
email:doctorpin111@gmail.com

สวัสดีค่ะ เวลาที่เพื่อนเรา (หรือแม้แต่ตัวเราเอง) อยู่ในอาการ "เศร้า"

ไม่ว่าจะจากสาเหตุอกหัก รักคุด ตุ๊ดเมิน เงินหมด สารพัดปัญหาที่ถาโถมเข้ามา

บางครั้ง เพื่อนก็ดูเศร้ามาก ร้องไห้ทุกวัน ข้าวปลาไม่กิน หาทางออกไม่ได้ หนทางในชีวิตดูตีบตัน

จนบางครั้งเราก็กลัวว่า "เอ๊ะ ! เพื่อนเรา มันจะคิดสั้นมั้ย"

แล้วเราก็จะมานั่งคิดว่า ไม่หรอกมั้ง แค่แฟนทิ้งเอง เดี๋ยวก็หาย

"ถ้าเป็นเรานะ เราไม่ทำหรอก"

"ไม่ถามมันดีกว่า เดี๋ยวหาว่าชี้โพรง" มารู้ตัวอีกที ก็อาจจะสายไปแล้วนะคะ

เนื่องจากหมอไม่ใช่จิตแพทย์ ดังนั้น วันนี้เราจะมาคุยเรื่องนี้กับคุณหมอโน้น นพ.ชาวิท ตันวีระชัยสกุล อาจารย์จิตเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนะคะ

P : เราจะแยกได้ยังไงคะ ระหว่างคนที่แค่ "เศร้า" กับคนที่เป็น "โรคซึมเศร้า"

N : สิ่งที่จะช่วยแยกความเศร้าปกติ กับโรคซึมเศร้า อย่างง่าย ๆ มี 3 อย่างครับ คือ

1.การทำกิจกรรมที่สำคัญ คนเศร้าระดับปกติมักจะใช้ชีวิตประจำวันได้ดีพอสมควร เช่น ยังสามารถไปเรียนหนังสือได้ ไปทำงานได้ พบปะเพื่อนฝูงได้ รวมไปถึงการดูแลตัวเอง เช่น อาบน้ำ กินข้าว แต่งตัวคือถึงแม้คุณภาพจะลดลงไปบ้าง แต่ก็ยังไม่ถึงขั้นหมกตัวอยู่ในห้อง ตัวเหม็น หัวเน่าน่ะครับ

2.ระยะเวลา คนที่เป็นโรคซึมเศร้า มักมีอาการมากๆ อยู่นานหลายสัปดาห์ (อย่างน้อย 2 สัปดาห์) ต่างกับอาการเศร้าปกติที่มักจะเป็นอยู่ไม่นาน หรือช่วงเศร้าพีก ๆ แค่ไม่กี่วัน

3.ความรุนแรง คนที่เป็นโรคซึมเศร้า ความเศร้ามักจะอยู่ด้วยเกือบตลอดเวลา เกือบทุกวัน รวมถึงความเศร้าลามไปถึงด้านอื่น ๆ ด้วย เช่น น้ำหนักลด (โดยไม่ได้ตั้งใจ) นอนไม่หลับ ไม่มีสมาธิ ตัดสินใจไม่ได้ เคลื่อนไหวช้า รู้สึกผิดมากเกินควร รวมถึงมีความคิดอยากฆ่าตัวตาย ยิ่งมีหลายอาการยิ่งบอกว่าความเศร้ารุนแรงมากขึ้น ซึ่งต่างจากการเศร้าปกติที่มักจะมีอาการอื่นร่วมด้วยไม่กี่อย่าง และเป็นอย่างละนิดๆ หน่อยๆ

P : ถ้าไม่แน่ใจว่าเศร้า หรือซึมเศร้า อาการอย่างไรที่ควรจะรีบไปหาจิตแพทย์คะ

N : อาการที่ควรไปพบจิตแพทย์โดยด่วน (ภายในไม่กี่วัน) คือมีความคิดฆ่าตัวตายครับ ไม่ต้องรอถึงมีแผนการฆ่าตัวตายชัดเจน ก็ไปพบแพทย์ได้เลยครับ ส่วนอาการที่ควรไปพบจิตแพทย์ (หน่วยเป็นสัปดาห์) คือมีอาการเข้าได้กับโรคซึมเศร้า หรือเศร้าแบบปกติแต่เป็นอยู่นานเกิน 2-3 เดือน ก็ไปปรึกษาจิตแพทย์ได้ครับ

วันนี้พอจะแยกได้แล้วนะคะ ว่าแค่เศร้า หรือซึมเศร้า

หรือถ้าไม่แน่ใจ ลองปรึกษาจิตแพทย์ดูนะคะ

หากอาการเข้าได้กับ "ซึมเศร้า" หรือแค่ "เศร้า" แต่เศร้าน้านนาน ก็ไปพบจิตแพทย์เถอะค่ะ

สัปดาห์หน้าเราจะมาคุยกันต่อนะคะ ว่าถ้าเพื่อนเราซึมเศร้า เราควรจะช่วยเหลือเพื่อนอย่างไรดี

ขอบพระคุณนายแพทย์ชาวิท ตันวีระชัยสกุล

ติดตามข่าวสาร ผ่านแฟนเพจเฟซบุ๊ค ประชาชาติธุรกิจออนไลน์
www.facebook.com/PrachachatOnline
ทวิตเตอร์ @prachachat