เนื้องอกพาหงอย

เรื่อง : นายสัตวแพทย์ปานเทพ รัตนากร เจ้าเฟอร์เร็ทที่คุณเลี้ยงอยู่จู่ๆ ก็เอาแต่นอนขี้เซา ไม่ยอมเล่นซุกซนดังเช่นเมื่อก่อน ผิดวิสัยเฟอร์เร็ทที่เป็นนักเล่น ชอบซ่อน ชอบหา ขุดคุ้ย มุดซุกไปทั่ว ที่ว่าขี้เซานั้นมันจะหลับบ่อยและหลับลึกด้วยปลุกไม่ค่อยจะอยากตื่นเอาง่ายๆ อาการเช่นนี้อาจค่อยๆ แสดงออกเพิ่มความรุนแรงทีละน้อยใช้เวลาจากสัปดาห์เป็นเดือน ถ้าผู้เลี้ยงบางคนไม่ช่างสังเกตอาจไม่รู้สึกถึงความผิดปกติเล็กน้อยในเบื้องต้น จะมารู้อีกครั้งก็เมื่อมีอาการทางคลินิกที่ชัดเจน คือ อ่อนแรงปวกเปียก เคลื่อนไหวเหมือนไม่มีแรง หนักๆ เข้าดูหมดอาลัยตายอยากในชีวิต คล้ายๆ กับใกล้ตายอย่างนั้นแหละ นี่คืออาการสำคัญที่เป็นผลมาจาก ‘เนื้องอกของตับอ่อน’ หรือ Insulinoma ที่พบได้ในเฟอร์เร็ทที่มีอายุในช่วง 2 ถึง 8 ปี แต่พบบ่อยระหว่าง 4-5 ปี และเป็นได้ทั้งเพศผู้และเพศเมีย ก่อนอื่นต้องรู้จักว่าเซลล์เนื้อเยื่อตับอ่อนนั้นมีหน้าที่สร้างฮอร์โมนอินซูลิน ซึ่งทำหน้าที่เผาผลาญน้ำตาลให้เป็นพลังงานขับเคลื่อนการทำงานของร่างกายสัตว์ทุกชนิด ดังนั้นเมื่อเกิดเนื้องอกที่ตับอ่อนขึ้นทำให้มีเซลล์ซึ่งผลิตอินซูลินออกมามากขึ้นกว่าปกติ ผลก็คือการเผาผลาญพลังงานสูงมากกว่าที่ควร จนออกอาการตามข้างต้น ซึ่งถ้าขาดน้ำตาลในกระแสโลหิตลงมากๆ ก็จะทำให้เฟอร์เร็ทชัก เกรง กัดฟัน น้ำลายไหล อาเจียน หากทิ้งไว้โดยไม่รักษาก็จะโคม่าและตายได้ นอกจากอาการทางคลินิกข้างต้นแล้ว เนื้องอกนี้ยังมีผลทำให้พฤติกรรมของเฟอร์เร็ทผิดปกติจนสังเกตเห็นได้ เช่น ซึม หงอยเหงา ไม่สนองตอบต่อสิ่งเร้า สิ่งกระตุ้นเท่าที่ควร พฤติกรรมการล่าลดลงไม่สนใจเหยื่อ ไม่เล่นและไม่ช่างสำรวจสอดรู้สอดเห็นเหมือนเคย การตื่นตัวลดลงมาก ฯลฯ การวินิจฉัยว่าเฟอร์เร็ทป่วยด้วยเนื้องอกตับอ่อนที่ทำให้ปริมาณอินซูลินสูงขึ้นนั้น มีวิธีที่แน่นอนที่สุดคือการตัดเอาชิ้นเนื้องอกไปตรวจพิสูจน์ด้วยการหาเซลล์เนื้องอกผ่านทางการส่องกล้องจุลทรรศน์ซึ่งจำเป็นต้องมีการผ่าตัดเพื่อนำชิ้นเนื้อจากตับอ่อนออกมา นับว่ายุ่งยากเอาการ แต่แม่นยำเป็นเยี่ยม อย่างไรก็ตาม สัตวแพทย์ยังสามารถตรวจวินิจฉัยโรคนี้ได้ด้วยวิธีอื่นก่อนการผ่าจัดส่งตรวจชิ้นเนื้อ นั่นคือ ดูจากค่าปริมาณกลูโคสในกระแสโลหิตที่ต่ำลง และประวัติพฤติกรรม รวมถึงอาการแสดงออกทางคลินิกดังที่กล่าวมาแล้ว สำหรับวิธีรักษาอินซูลิโนมา ในเฟอร์เร็ทนั้นมีวิธีที่ยอมรับกันอยู่คือการผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออก แต่ก็มักพบว่าเจ้าก้อนเนื้อร้ายสามารถกระจายตัวและแฝงตัวในเนื้อเยื่อตับอ่อนโดยทั่วไปไม่สามารถแยกแยะหรือกำจัดออกได้หมด หลังจากผ่าตัดแล้วก็ยังต้องให้ยากินต่อไปพร้อมกับหมั่นให้อาหารแก่เฟอร์เร็ทกินวันละหลายๆ มื้อเพื่อเพิ่มพลังงานและเสริมสร้างร่างกายด้วย โดยทั่วไปแล้ว เฟอร์เร็ทที่ป่วยด้วยโรคนี้แม้รักษาก็มีอายุไม่ยืน อยู่ต่อไปอีกไม่กี่เดือนครับ