คันเรื้อรัง... อาจมีโรคภายในแทรกซ้อน

 

 

อาการคันเป็นความรู้สึกไม่สบายผิวหนังที่ทำให้อยากเกา ประมาณว่าผู้ป่วยที่มาพบแพทย์ด้วยอาการคันเรื้อรังร้อยละ 10-50 จะตรวจพบว่ามีโรคทางกายที่เป็นสาเหตุของอาการคันร่วมด้วย คือ

อาการคันในผู้ป่วยโรคไต มักคันเป็นครั้งคราว หรืออาจคันต่อเนื่องทั้งวันทั้งคืน อาการคันมักกำเริบเวลากลางคืน หรือระหว่างทำการฟอกไตหรือเพิ่งทำเสร็จ และมักมีผิวแห้งทั่วไป

อาการคันในผู้ป่วยโรคตับ มักคันเป็นช่วงๆ คันไม่มากนัก อาจเป็นเฉพาะที่ หรือกระจายทั่วตัว มักคันมากที่มือและเท้า และตำแหน่งที่สวมเสื้อผ้ารัดรูป อาจพบผิวสีเหลืองที่เรียกดีซ่าน ไฝแดงลักษณะเหมือนแมงมุม เต้านมโตในผู้ชาย ก้อนไขมันสีเหลืองมักเป็นที่หนังตาบน ม้ามโต ผิวมีสีโคลน

อาการคันจากโรคเลือด มักคันเฉพาะที่ ซึ่งมักเป็นที่บริเวณรอบทวารหนัก และที่อวัยวะเพศหญิง ในโรคเลือดบางอย่างอาจคันหลังสัมผัสน้ำ มักเป็นหลังอาบน้ำร้อน หรืออาบฝักบัว ผู้ป่วยที่เป็นโรคโลหิตจางจากการขาดเหล็กจะมีผิวซีด อาจมีลิ้นและมุมปากอักเสบ

อาการคันจากโรคต่อมไร้ท่อ มักเป็นทั่วร่างกาย และสัมพันธ์กับอาการของโรคที่เป็น ผู้ป่วยเบาหวานบางรายอาจคันเฉพาะที่ พบบ่อยที่อวัยวะเพศหญิงหรือทวารหนัก พบบ่อยว่ามีการติดเชื้อยีสต์และเชื้อราร่วมด้วย ในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยจะมีเล็บเปราะ ผิวและผมหยาบแห้ง ส่วนผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากจะมีผิวอุ่น เรียบ และละเอียด อาจมีโรคลมพิษเรื้อรัง อาการแสดงอื่นคือ มีไข้ หัวใจเต้นเร็ว ตาโปน

อาการคันในมะเร็ง มักคันรุนแรงปานกลางถึงคันมาก ตำแหน่งที่พบบ่อยคือ แขนด้านนอกและหน้าแข้ง พบว่าอาการคันในรูจมูกอาจสัมพันธ์กับเนื้องอกในสมอง ส่วนอาการคันในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองอาจนำมาก่อนการวินิจฉัยโรคนานถึง 5 ปี อาการคันในกลุ่มนี้จะคันจนทนไม่ได้ คันแบบต่อเนื่อง และคันรุนแรงมาก

อาการคันจากโรคเอดส์ อาจพบผื่นลอกเป็นขุยที่ใบหน้า (seborrheic dermatitis) ผิวแห้ง มีการติดเชื้อที่ผิวหนัง เช่น ติดเชื้อรา เชื้อไวรัส

การตรวจร่างกายช่วยแยกระหว่างอาการคันจากโรคผิวหนังโดยตรง และอาการคันที่เนื่องมาจากโรคภายในอื่นๆ โดยในกรณีที่คันจากโรคภายในผู้ป่วยจะมีผิวปกติ หรือมีรอยโรคที่เกิดจากอาการคัน เช่น รอยแกะเกาตุ่มนูนจากการเกา ผิวหนาเหมือนเปลือกไม้ หรือมีลักษณะการติดเชื้อที่ผิวหนัง ผู้ป่วยอาจมีลักษณะที่เรียกว่าอาการแสดงลักษณะผีเสื้อ (butterfly sign) คือ มีบริเวณผิวหนังสีจาง หรือสีผิวปกติที่กลางหลัง และมีผิวสีเข้ม หรือรอยเกาอยู่รอบนอกตามบริเวณที่เอื้อมมือเกาได้ถึง แสดงว่าอาการคันน่ามีสาเหตุจากโรคภายในอื่นๆ ร่วมด้วย

โดย นพ.ประวิตร พิศาลบุตร
นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่ม 370

 

 

รอบรู้เรื่องผู้หญิง คลิก..