ปลูกสำนึกเด็กดี ด้วยนิทานคุณธรรม

การสร้างจิตสำนึกคุณธรรม ยิ่งเริ่มปลูกฝังตั้งแต่เด็กยิ่งเปรียบเสมือนการสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจให้แข็งแรง เฉกเช่นเดียวกับการพัฒนาทักษะทางด้านร่างกาย เพราะธรรมชาติของเด็กเล็กจะซึมซับพฤติกรรมที่ถูกปลูกฝังอย่างไม่รู้ตัว การสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจที่ดี จึงเป็นการก่อนิสัยที่ดีไปตลอดชีวิต แต่การจะเลี้ยงดูเด็กคนหนึ่งให้ดีได้คงไม่ได้เพียงแค่เลี้ยงดูและสอนให้เป็นคนเก่งเท่านั้น แต่ยังหมายถึงให้เป็นคนดี และคุณพ่อคุณแม่ก็ต้องเรียนรู้ไปพร้อมกันกับเด็กๆ ด้วย

ฉะนั้นวิธีการในการปลูกฝังคุณธรรมให้ลูกรักอย่างง่ายๆ คุณพ่อคุณแม่อาจใช้หนังสือดีๆ สักเล่มเข้ามาเป็นสื่อกลาง ที่จะเรียนรู้ไปพร้อมๆ กับลูก จะยิ่งบ่มเพาะทัศนคติอันดีของเด็กได้จากภายในได้อย่างดี

นานมีบุ๊คส์ ในฐานะสำนักพิมพ์สำหรับเด็กและเยาวชนมาเป็นเวลากว่า 25 ปี ได้รับลิขสิทธิ์ตีพิมพ์หนังสือ “Cuentos para aprender a convivir” นิทานเสริมสร้างนิสัยดีสัญชาติสเปน ผลงานเขียนของ เบโกญา อีบาร์โรลา (Begoña Ibarrola)  นักจิตวิทยาเด็ก ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาทางอารมณ์ มาจัดพิมพ์เผยแพร่เป็นภาษาไทย ในชื่อ “นิทานคุณธรรมเพื่อการอยู่ร่วมกัน”  เล่าถึงการผจญภัยของอารันดู เด็กชายผู้หลงป่า ซึ่งต้องหาทางกลับบ้านอันห่างไกลและเรียนรู้กฏแห่งพงไพร 10 ประการ พร้อมกับสัตว์ป่ามากมาย ที่จะทำให้เด็กๆ อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ผ่านนิทานขนาดสั้นจำนวน 20 ตอน โดยในตอนท้ายของแต่ละตอนจะมีกิจกรรมสำหรับครอบครัวพร้อมคำแนะนำสำหรับพ่อแม่ เพื่อเป็นแนวทางในการสอนลูกรักได้อย่างสนุกสนาน

ผ.ศ. รัศมี กฤษณมิษ  ผู้แปล อดีตหัวหน้าสาขาวิชาภาษาสเปน ภาควิชาภาษาตะวันตก คณะอักษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เผยความพิเศษของหนังสือที่ใช้เวลาทุ่มเทแปลกว่า 1 ปี ว่า

“หนังสือเล่มนี้จะแตกต่างจากนิทานทั่วไป เพราะ Begoña Ibarrola ผู้เขียนเป็นนักจิตวิทยา เพราะฉะนั้นเขาจึงมีวิธีถ่ายทอดสิ่งที่ฟังดูเหมือนจะเป็นนามธรรม ให้เป็นรูปธรรมได้ เช่น เรื่องความกล้าหาญ นิยามความกล้าหาญในหนังสือเล่มนี้ ไม่ใช่ว่าเราต้องเป็นคนไม่กลัว แต่คนกล้าหาญที่กล่าวถึง คือคนที่สามารถเผชิญหน้ากับความกลัวได้

เพราะฉะนั้นความหมายของคุณธรรมในเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นความร่วมมือกันหรือความเมตตา จะเป็นคำจำกัดความที่เห็นภาพได้ชัดเจนและนำไปปฏิบัติได้จริง เมื่ออ่านแล้วจะสามารถรู้ได้เลยว่าเราควรจะสอนลูกอย่างไร หรือครูควรจะสอนนักเรียนอย่างไร มันน่ารักมากตรงที่เราไม่ต้องดุ เพียงแต่เราต้องทำความเข้าใจ และค่อยๆ อธิบาย ผ่านตัวละครเอกในนิทานเหล่านี้ที่เป็นสัตว์ในป่าอะเมซอนหลากหลายชนิด ซึ่งจะถ่ายทอดบทเรียนที่สำคัญให้กับอรันดู ตัวละครเอกของเรื่องนั่นเอง”

 

กฏแห่งพงไพร 10 ประการ คือข้อคิดและหลักคุณธรรม 10 ข้อ ได้แก่ ความกล้าหาญ ความสุภาพ ความซื่อสัตย์ การช่วยเหลือผู้อื่น การพยายามทำทุกอย่างด้วยตนเอง ความละเอียดอ่อน ความพยามและสม่ำเสมอ การแก้ปัญหา ความรับผิดชอบในสิ่งที่ตนทำ และการรู้คุณคน ถือเป็นข้อคิดกระตุ้นจิตใจของเด็กๆ ที่จะช่วยสอนคุณธรรมและพัฒนาทักษะการอยู่ร่วมกัน ตั้งแต่หลักเกณฑ์พื้นฐานของการอยู่ร่วมกันในสังคม การเคารพความแตกต่าง ไปจนถึงความรับผิดชอบ บทความนี้จึงขอยกตัวอย่างคุณธรรม 5 ประการจากกฏแห่งพงไพร มากล่าวถึง เริ่มจาก

·        ถ้าเธอสุภาพจะมีคนปฏิบัติต่อเธอดีขึ้น  เพราะเด็กบางคนที่มีนิสัยก้าวร้าว แท้จริงแล้วอาจเกิดขึ้นจากการเลี้ยงดูที่ตามใจ ด้วยความรักของคุณพ่อคุณแม่ แต่โดยพื้นฐานจิตใจของเด็กย่อมมีความสุภาพอ่อนโยนอยู่ภายใน กฏแห่งพงไพรข้อนี้จะสอนให้เราทราบว่าการเป็นคนสุภาพต้องทำอย่างไร และจะให้ผลดีอย่างไร  เมื่อคุณพ่อคุณแม่นำคุณธรรมเพื่อสร้างนิสัย “ความสุภาพ” ไปเป็นตัวช่วยในการสอนลูก จะทำให้เขาอยู่กับคนอื่นได้ดีขึ้นอย่างแน่นอน

·        จงพยายามช่วยเหลือตนเอง และขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น เพราะในปัจจุบัน เด็กหลายๆ คน โดยเฉพาะเด็กในเมืองหลวง มักไม่ค่อยได้พึ่งพาตัวเองเท่าที่ควร ด้วยชีวิตที่มีความพร้อมในทุกด้าน ทำให้ขาดประสบการณ์ชีวิตที่หลากหลาย ทำให้เขาไม่รู้เลยว่า ควรจะทำอะไรด้วยตัวเอง สิ่งสำคัญจึงต้องเริ่มจากผู้ปกครอง ที่ควรจะคำนึงถึงการสอนให้เด็กเรียนรู้ผ่านการ “ช่วยเหลือตัวเอง” เพราะนอกจากจะสร้างความภูมิใจให้แก่เขา ยังสร้างเกาะป้องกันในการต่อสู้ปัญหาในภายภาคหน้าอีกด้วย

·        ถ้าเธอมีจิตใจที่ละเอียดอ่อน เธอจะมีความสุขมากขึ้น “จิตใจที่ละเอียดอ่อน” ไม่ได้หมายความว่าต้องปลูกฝังให้ลูกเป็นเด็กอ่อนไหวต่อสิ่งกระทบจิตใจ แต่มีความหมายต่างไป เพราะจิตใจละเอียดอ่อนในที่นี้หมายถึง ถ้าเด็กสามารถสัมผัสถึงความรู้สึกรอบตัวเราได้ สิ่งนั้นจะนำพาความสุขเข้ามาในชีวิตนั่นเอง

·        ถ้าเธอมีปัญหากับใคร เธอจงพูดคุยกับคนนั้นจนกว่าจะแก้ปัญหาได้ลุล่วง  ฟังดูเหมือนว่า คุณธรรมข้อนี้จะแตกต่างจากบริบทของสังคมไทยที่เน้นวิธีการแก้ปัญหาอย่างประนีประนอมเพื่อรักษาน้ำใจ แต่ในทางกลับกันก็เลือกที่จะนำปัญหาไปพูดถึงลับหลัง เพราะเราไม่อยากพูดอะไรตรงๆ แต่ยอมไปแก้ปัญหามากมายที่ตามมา แต่หากเราปรับวิธีคิดในการหันหน้ามาพูดคุย เพื่อ “แก้ปัญหา” ร่วมกัน เราจะเห็นทางออกอย่างง่ายดายยิ่งขึ้น

·        ถ้าเธอรู้คุณ เธอจะมีความสุขมากขึ้น ด้วยโครงสร้างสังคมเอเชีย เราจะเน้นสอนเรื่องความกตัญญู แม้ว่าผู้ใหญ่จะทำผิดก็ตาม เพราะเราถูกปลูกฝังมาด้วยจารีตดั้งเดิม แต่หากเราเปลี่ยนทัศนคติจากการกตัญญู มาสู่ “การรู้คุณคน” เราจะมีความสุขมากขึ้น โดยเริ่มจากเรื่องเล็กๆ น้อยๆ รอบตัวเรา เช่น รู้คุณต้นไม้, ธรรมชาติ, สิ่งมีชีวิต ฯลฯ จะทำให้เราเป็นคนที่มีความสุข และคนรอบข้างอยากอยู่ใกล้นั่นเอง

ภายในเล่มแต่ละตอนจะเริ่มต้นด้วยหลักคุณธรรม จากนั้นจึงเป็นนิทานขนาดสั้น และปิดท้ายด้วยกิจกรรมเสริมสำหรับครอบครัว ซึ่งไม่เพียงเหมาะสำหรับพ่อแม่เท่านั้น แต่ยังเหมาะสำหรับคุณครูด้วย เพราะการนำนิทานมาเป็นสื่อกลางจะทำให้เด็กสร้างภาพจินตนาการและเห็นถึงผลของการกระทำที่ดีและไม่ดีอย่างเข้าใจง่าย ซึมซับข้อคิดที่สอดแทรกในทุกตอน ผ่านตัวละครสัตว์ในป่าอะเมซอนที่เด็กๆชื่นชอบ

ผ.ศ. รัศมี กล่าวเสริมอีกว่า “คุณธรรมทั้ง 10 ประการที่กล่าวมาในเรื่องนี้ ไม่ได้เหมาะเฉพาะเด็กเล็ก แต่ยังต่อยอดไปได้ถึงเด็กโตได้ เพราะในฐานะคุณครู เราจะพบว่าเด็กมหาวิทยาลัยล้วนถูกพ่อแม่อบรมมาตั้งแต่เด็กไม่เท่ากัน แต่เด็กเหล่านี้เมื่อมาถึงมือเรา เราก็ต้องอบรมเหมือนกัน  และสำหรับคุณพ่อคุณแม่ยุคใหม่ ด้วยภาระหน้าที่การงาน จะทำให้ไม่ค่อยมีเวลาให้ครอบครัว แต่หากเขาได้สละเวลามาลองอ่านหนังสือเล่มนี้สักนิด จะเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าอย่างแน่นอน เพราะนอกจากตัวคุณและลูกจะได้รับประโยชน์แล้ว สังคมที่ลูกคุณอยู่ก็จะดีขึ้นด้วย

เมื่อลูกคุณเป็นเด็กที่น่ารัก ไม่ก่อปัญหา และมีจิตสาธารณะต่อส่วนรวม ทำให้คนรอบตัวรักเขา หนังสือเล่มนี้จะเป็นตัวช่วยอย่างดีเลยทีเดียว ซึ่งคุณค่าเหล่านี้เราต้องใช้เวลาในการอ่านและทำความเข้าใจอย่างเป็นลำดับขั้นตอน โดยกิจกรรมที่เราสอดแทรกมาคุณพ่อคุณแม่สามารถทำร่วมกันกับลูกได้ เรียกได้ว่าเป็นหนังสือที่อ่อนโยนอย่างแท้จริง”

“การปลูกฝังคุณธรรมให้เป็นพลังขับเคลื่อนชีวิตและเป็นสามัญสำนึก ถือได้ว่าเป็นงานสำคัญที่สุดของการศึกษาทีเดียว”  ...แอลเบิร์ต ไอน์สไตน์...

                มาร่วมปลูกฝังคุณธรรมให้กับลูกรักเติบโตเป็นคนเก่ง คนดีของสังคม ด้วย “นิทานคุณธรรมเพื่อการอยู่ร่วมกัน”  ปลูกฝังนิสัยดี เพื่อลูกรักมีความสุข วางจำหน่ายแล้วตามร้านหนังสือชั้นนำทั่วประเทศ ราคา 295 บาท หรือสั่งซื้อผ่านทาง www.nanmeebooks.com และ www.facebook.com/nanmeebooksfan หรือโทร 0-2662-3000 กด 1